نسبت كلام اسلام با فلسفه اسلامي

The relation between Islamic theology and Islamic philosophy

بررسي رابطه علوم با يكديگر از جنبه‌هاي گوناگون اهميت دارد. در اين راستا، بحث از نسبت كلام و فلسفه اسلامي اهميت ويژه‌اي دارد. پس از ورود فلسفه به جهان اسلام، مخالفت‌هاي زيادي با آن شد؛ تا جايي كه بعضي از اساس، منكر فلسفه اسلامي شده، آن را به كلام تنزل داده‌اند. در اين نوشتار، با پذيرش فلسفه اسلامي و اثبات استقلال كلام اسلامي و فلسفه اسلامي، به همراه بيان وجوه تمايز آن دو، به مسايل مشترك فلسفه و كلام نيز اشاره و با اثبات اتحاد و تعامل آن دو در برخي مسايل، تاثيرهاي متقابل اين دو علم بررسي شده است. اين مسيله نه تنها سبب تنزل فلسفه به كلام نمي‌شود، بلكه برهاني كردن كلام و تكامل آن را در بر دارد. در بيشتر منازعات كلام با فلسفه، كلام به سوي فلسفه آمده و شكل برهاني و عقلي به خود گرفته است؛ تا جايي كه برخي محققان معتقدند كلام در فلسفه هضم شده است.

Since considering the relation of sciences with each other is of importance from varied angles, the relation between Islamic theology and Islamic philosophy is of paramount significance. After entering into the world of Islam, philosophy was faced with much opposition, to the extant that some denied Islamic philosophy reducing it to Islamic theology. Accepting the independence of both Islamic theology and Islamic philosophy along with their own distinctions, the paper deals with the problems common between Islamic theology and Islamic philosophy. Proving their unity and interdependence in some areas, it studies their interaction. The paper adds that such a thing dose not reduce Islamic philosophy to Islamic theology, rather it indicates that Islamic theology is evolving by using proofs; for in most controversies between Islamic theology and Islamic philosophy, it is Islamic theology that is attracted towards Islamic philosophy assuming a rational form, to the extant that some scholars believe that Islamic theology is melted into Islamic philosophy.