گونه‌هاي فوزاريوم عامل پوسيدگي ريشه و طوقه گندم در استان كرمانشاه *‌

Fusarium SPECIES THAT CAUSE ROOT AND CROWN ROT OF WHEAT IN KERMANSHAH PROVINCE

به منظور شناسايي بيمارگرهاي قارچي ريشه و طوقه گندم طي سال‌هاي 1382 تا 1387 از مزارع گندم استان كرمانشاه در مراحل مختلف رشد نمونه‌برداري شد. قطعاتي از بافت‌هاي ريشه، ميانگره زير طوقه، طوقه و پايين ساقه كه داراي پوسيدگي بودند پس از ضدعفوني سطحي روي محيط كشت PDAحاوي سولفات استرپتومايسين كشت شد. آزمون بيماري‌زايي در شرايط گلخانه به روش مخلوط مايه قارچ با خاك پاستوريزه انجام گرفت. قدرت بيماري‌زايي گونه‌ها با استفاده از مقياس يك تا پنج (1= بدون علامت، 5= پوسيدگي شديد كه منجر به مرگ گياه مي‌شود) محاسبه شد. از بافت‌هاي بيمار علاوه بر جنس‌هاي ديگر، 241 جدايه فوزاريوم جدا شد كه در اغلب نقاط استان پراكنش داشتند. قدرت بيماري‌زايي آنها در شرايط گلخانه از يك تا 9/ 2 متغير بود. با توجه به ميزان قدرت بيماري‌زايي در شرايط گلخانه و فراواني جدايه‌هاي هرگونه، در مجموع مي‌توان گونه‌هاي Fusarium culmorum، F. pseudograminearum و F. crookwellense را مهم‌ترين گونه‌هاي خسارت‌زا در استان كرمانشاه محسوب كرد. آنهايي كه فاقد قدرت بيماري‌زايي بودند عبارت‌اند از F .equiseti، F. lateritium، F. moniliforme، F. oxysporum، F. sambucinun، F. semitectum، F. solani و F. trisinctum.

In order to identify fungi involving root and crown rot of wheat and to determine their distribution and frequency, wheat fields in different regions of Kermanshah province were sampled at seedling, tillering and heading stages during 2004-9. For isolation of fungi, some samples of infected roots, subcrown internode, crown and foot were surface sterilized and then placed on potato dextrose agar containing streptomycin sulfate. Pathogenecity test was performed by mixing of pasteurized soil with inoculum (colonized wheat seeds with an isolate) under greenhouse condition. Disease severity (D.S.) was evaluated by scoring from 1 to 5 (1= no symptoms, 5= extensive necrosis of the crown and stem base resulting in plant death). Besides other genera, 241 isolates of Fusarium spp. were isolated. Also the results revealed that Fusarium spp. exist in most parts of the province and their D.S. are from 1 to 2.9. Among Fusarium species Fusarium culmorum and F. pseudograminearum had the highest D.S., F. acuminatum, F.avenaceum, F. crookwellense, F. proliferatum and F. udum had medium D.S. and that of F. nygamai, F. reticulatumand, F. merismoides was the least amount. The species that could not cause disease were F .equiseti, F. lateritium, F. moniliforme, F. oxysporum, F. sambucinun, F. semitectum, F. solani and F. trisinctum. This is the first report of pathogenicity of F. udum, F. nygamai and F. merismoides on wheat root in the world.