بررسي عوامل موثر بر جانمايي صنعتي در ايران(مطالعه موردي: صنايع الكترونيك)

A Survey onFactors Affecting the Location of Industries in Iran(Case Study: Electronics Industry)

موضوع شاخه اقتصاد خرد، بررسي رفتار بنگاه­ها، افراد و دولت به عنوان اجزاي خرد اقتصاد است. براساس ديدگاه توليدكننده، رفتار عقلايي ايجاب مي­كند كه بنگاه به دنبال حداكثر سازي سود خود باشد. به دليل اثرگذاري بر هزينه­ها و درآمدها و در نتيجه، سود نهايي، يكي از نخستين پرسش­هاي عقلايي در زمينه­ي جريان توليد، تعيين محل و مكان مناسب براي سايت بنگاه است. در تحليل عوامل موثر بـر مكان­گزيني فعاليت­هاي اقتصادي، ديدگاه­هايي متعدد در طول دو قرن اخير بيان شده است. اين ديدگاه­ بر عوامل مختلفي تاكيد مي­كند كه مي­توان در دو دسته موثر بر عرضه و تقاضا تقسيم بندي كرد. پژوهش حاضر، عوامل موثر بر جانمايي فعاليت­هاي توليدي و صنعتي را بررسي كرده و عوامل موثر بر مكان­يابي صنايع الكترونيك در مناطق ايران را تحليل و اهميت آن­ها را تعيين مي­كند. به اين منظور، ضمن شناسايي عوامل موثر بر جانمايي صنعتي (25 عامل) و كمي­سازي و فضايي­سازي متغيرها، با توجه به اينكه بايد تعداد متغيرهاي توضيحي در مدل­هاي اقتصادسنجي لاجيت و پروبيت كاهش يابد، از سه سناريو، با كاربرد روش آناليزي اجزاي اصلي استفاده شده است. نتايج مدل، نشان­دهنده­ي تاثير مهم متغيرهاي توان توسعه­ي صنعتي منطقه و نيز امكان ايجاد، حفظ و نگه­داري تاسيسات در منطقه بر مكان­يابي صنايع الكترونيك در استان­هاي كشور است. همچنين، تاثير منفي درآمد اهالي منطقه و مناطق اطراف بر جانمايي اين دسته از صنايع، مي­تواند به دليل نسبت بالاي ارزش به وزن در محصولات مورد نظر و بنابراين، تحرك­پذيري و تجارت­پذيري بالاي اين محصولات باشد.

The subject of microeconomics is the behavior of firms, individuals and government. According to production theory, rational behavior of the firms, leads to profit maximization. So, one of the most important rational questions in production theory, is the determination of a suitable location of the firm. In the last two decades, several theories have been proposed to analyze the factors affecting the location of economic activities. These theories emphasize on many factors that can be summarized in two categories: factors affecting supply and demand. The aim of this article is to determine and analyze factors affecting the location of electronics industry in Iran. In this regard, 25 factors were identified. Whoever, this number of explanatory variables decreases the number of degree of freedom in a Logit and/or Probit model dramatically. So, the principal component analysis was used to decrease the number of LHS variables. Results show that the industrial development and the creation and maintenance of facilities have important effects on the location of electronics industry in different provinces of Iran. Also due to high proportion of the value to the weight of the final products or the high mobility and tradability of electronics industry products, local and surrounding area‘s income have negative impacts on the industry location.