انواع نمود واژگاني در افعال فارسي

Types of Lexical Aspects in Persian verbs

مقاله حاضر نگاهي است به نمود واژگاني (Lexical aspect) و انواع آن كه به صورت مشخصه معنايي در فعل موجود است و روند انجام فعل را از لحاظ استمرار، تكرار، تداوم و غيره نشان ميدهد. اگرچه نمود مقوله‌اي مستقل در تصريف فعل بشمار مي‌آيد، امّا بازتاب نحوي حاصل از آن تنها به نمود دستوري مربوط نميشود بلكه نمود واژگاني را نيز دربر ميگيرد. در اين مقاله نمود واژگاني از نمود دستوري جدا و متمايز شده و انواع آن مورد تحليل قرار ميگيرد. نمود واژگاني در كلّ به دو نمود «ايستا» (مانند ارزيدن) و «پويا» قابل تفكيك است. افعال پويا به دو گروه «لحظه‌اي» و «تداومي» تقسيم ميشوند. افعال لحظه‌اي خود در دو نمود «لحظه‌اي- كوتاه» و «تداومي» تقسيم ميشوند. افعال لحظه‌اي خود در دو نمد «لحظه‌اي- كوتاه» (مانند سرفه كردن) و «فرايندي- لحظه‌اي» قابل شناسايي است كه نوع اخير به نوبه خود به دو نوع «فرايندي- لحظه‌اي- ايستا» (مانند نشستن) و «فرايندي- لحظه‌اي- پاياني» (مانند به دنيا آمدن) تقسيم ميشود. افعال تداومي نيز در دو گونه «نهايت‌پذير» (مانند گفتن) و «نهايت ناپذير» (مانند صحبت كردن) يافت ميشوند. نمود واژگاني در تركيب با نمود دستوري ارزشهاي نمودي گوناگون امّا منظمي را بدست ميدهد كه بدون در نظر گرفتن آن، اين ارزشها به بي‌قاعدگي و بي‌نظمي تعبير خواهد شد.

The current paper is an outlook toward Lexical Aspect and its types exist as a semantic parameter in verb and indicate trend of doing task of verb in terms of continuance, iteration, duration etc. Although discourse aspect is considered as independent factor in verb morphology, but the resultant syntactic reflection does not solely corresponds to grammatical aspect; instead, it includes lexical aspect as well. At this essay, lexical aspect has been sparated and distinguished from grammatical aspect and its type will be analyzed. In general, lexical aspect may be divided into two categories: “Static” (e.g. to deserve) and “Dynamic” one. Dynamic verbs are classified into “Transitory” and “Constant” groups. Transitory verbs are also categorized into “Transitory- Contraction” and “Persistent” ones. The transitory verbs are characterized in “Transitory- Contraction” (e.g. to cough) and “Proceeding- Transitory” forms so the latter, in turn, may be divided into two categories: “Proceeding-Transitory-Static” (e.g. to sit) and “Proceeding- Transitory- Perfect” (e.g. to bear/give birth). The Constant verbs are also found in two types: “Finite” (e.g. to tell) and “Infinite” (e.g. to talk). In combination with grammatical aspect, lexical aspect produces different symbolic but regular aspects so that regardless of considering them, these values will be interpreted as irregular and out of order.