تاثير پذيري جامي از شعرا و نويسندگان پيش از خود در آفرينش مثنوي هفت اورنگ

On the impact of previous writers and poets on Jami and his creation of “Haft Orang”

اين مقاله به بيان اشتراكات و اقتباسات حكايات هفت اورنگ با حكايات منظوم و منثور شعرا و نويسندگان پيش از جامي مي پردازد. پس از مقدمه ، پيشينه ي پژوهش،زندگي نامه و آثار جامي،پژوهش گر با توجه به ترتيب تاريخي مثنوي هاي جامي به بيان اين اشتراكات پرداخته است. سه مثنوي سلامان و ا بسال،يوسف و زليخا و ليلي و مجنون به دليل پيوستگي حكايات و طولاني بودن آن ها عملا از دايره اين تحقيق خارج شده است.جامي در دفتر اول سلسله الذهب از مثنوي معنوي مولانا تاثير پذيرفته است. در دفتر دوم سلسله الذهب از تذكره الاولياي عطار و نفحات الانس و در دفتر سوم از چهار مقاله ي عروضي سمرقندي و در مثنوي سبحه الابرار از طوا سين حلاج تاثير پذيرفته است. در تحفه الاحرار از كليله و دمنه ي نصرا... منشي و در خرد نامه ي اسكندري از اسكندر نامه ي نظامي تاثير پذيرفته است.

This article discusses the similarities between Haft Orang stories and other stories in verse or prose made by writers and poets prior to Jami and his adaptation of these stories. After introduction,review of literature,Jami?s biography,and reviewing his works,the researchers investigated these similarities in Jami?s masnavis in a chronological order.“Salaman and Absal”,“Usef and Zoleikha” and “Leili and Majnoon” were excluded from this study because their stories are too long and related to each other.Jami was under the influence of Mowlavi?s “Masnavi-e-Manavi”in the first chapter of “Selselato-al-zehab”.In the second chapter he was under the influence of Attar?s“Tazkerato-al-Olia”and “Nafahat-o-ons” and in the third chapter, he was influenced by Aruzi Samarghandi?s “Chahar Maghaleh” and in “Sohbato-al Abrar by Hallaj?s“Tawasin”.He was also under the influence of Nasro-Lah Monshi? “Kelileh and Demneh”in “Tohfat-o-al-Ahrar” and of Nezami?s “Eskandar Nameh ” in “Kherad Name-ye-Eskandari”.