بررسي عملي بودن، اعتبار، روايي و نرم‏يابي آزمون ترسيم ساعت در كودكان دبستاني شهر تهران

زمينه: آزمون ترسيم ساعت، آزموني عصب- روان‏شناختي است كه از سال‏ها پيش به عنوان بخشي از ارزشيابي و غربالگري بزرگسالان با آسيب‏هاي شناختي مورد استفاده قرار گرفته است. هدف: پژوهش حاضر براي بررسي عملي بودن، اعتبار، روايي و نرم‏يابي آزمون ترسيم ساعت در 392 دانش‏آموز دبستاني شهر تهران انجام شد. روش: گروه نمونه با روش نمونه‏برداري تصادفي خوشه‏اي چندمرحله اي انتخاب شدند. پس از اجراي فرم معلم فهرست نشانه مرضي كودك (گادو و اسپرافكين، 1994) و ماتريس‏هاي پيشرونده ريون (ريون و همكاران، 1983) دانش‏آموزان داراي اختلال‏هاي رفتاري، هيجاني، ذهني و اختلال‏هاي رشدي فراگير كنار گذاشته شدند و سپس آزمون شكل تجمعي ري (كافارا و همكاران ، 2002) و آزمون ترسيم ساعت (كوهن و همكاران، 2000) بر روي 392 آزمودني اجرا شد. يافته‏ها: تحليل داده‏ها نشان داد كه ضريب اعتبار آزمون ترسيم ساعت با آلفاي كرونباخ برابر 765/0 است. هيچ كدام از ملاك‏هاي هشت‏گانه براي نمره‏گذاري آزمون ترسيم ساعت در تحليل‏ها حذف نشدند. از اين گذشته اعتبار ارزيابي و اعتبار بازآزمايي آزمون به ترتيب برابر با 95/0 و 90/0 محاسبه شد. براي بررسي روايي سازه آزمون ترسيم ساعت از روش تحليل مولفه‏هاي اصلي استفاده شد. ميزان كفايت نمونه‏برداري برابر 716/0 و معنادار بودن آزمون كرويت بارتلت نشانگر شرايط مطلوب براي انجام تحليل عاملي بود. نتايج تحليل عاملي با چرخش پروماكس، استخراج 2 عامل بود كه بر روي هم تقريباً 63 درصد از واريانس كل را تبيين مي‏كرد. اين عوامل عبارت بودند از: 1- ترسيم ساعت و 2- مفهوم زمان. همچنين روايي همزمان‏آزمون ترسيم ساعت وآزمون شكل‏تجمعي ري بسيار مطلوب بود. بحث و نتيجه‏گيري: بنابراين آزمون ترسيم ساعت از اعتبار و روايي مناسبي براي ارزيابي شناختي كودكان برخوردار است

Background: The clock drawing test (CDT) is a neuropsychological test that has been used as a part of evaluation & screening of adults with cognitive impairments. Objectives: The aim of this research was study of possibility, reliability, validity and norm finding of Clock Drawing Test (CDT) in 392 elementary school children of Tehran city. Methods: The samples were selected by random multi step cluster sampling method. Students with behavioral, emotional, mental and pervasive developmental disorders eliminated after performing teacher form of Children Symptom Inventory (CSI-4, GadowandSprafkin,1994) and Raven Progressive Matrices (Raven et al, 1983). Then, test copy of reproduction memoir figures (Caffarra et al, 2002) and CDT (Cohen et al, 2000) accomplished by 392 participants. Results: Data analysis showed that the reliability coefficient Cronbach’s Alpha was 0/765. None of the 8 criterion for numbering of CDT was not omitted. Furthermore, inter-rater reliability and test-retest reliability were equal. /95 and. /90 respectively. The structure validity of CDT was study by main component analysis method. The amount of sampling sufficiency by KMO measure was. /716 and Bartlett’s Test of Sphericity was meaningful, then the condition were suitable for performing factor analysis. The results of factor analysis with Promax rotation extracting 2 parameters include: 1- Clock construction, 2- Time conception, that explained about 63% of total variance. Also, the concurrent validity of CDT and test copy of reproduction memoir figures was very suitable. Conclusion: The clock drawing test has a good reliability and validity for cognitive evaluation of children.