بررسي تفاوت مسايل اصولي و قواعد فقهي

A study of differences between issues related to principles of jurisprudence and jurisprudential rules

چكيده: هر يك از بزرگان علم اصول، با تمركز بر نكته‌اي سعي كرده‌اند كه تمايزي را بين قواعد فقهي و مسايل اصولي پيدا كنند. مرحوم آخوند با تكيه بر ميزان شيوع اين مسايل در «ابواب فقهي»، مرحوم خويي با توجه به «حكميه» يا «موضوعيه» بودن شبهه در يكي از نظريات خود و عنايت به تفاوت «استنباط» و «تطبيق» در نظريه ديگر، مرحوم حكيم با پيش كشيدن «توقف هر يك از مسايل بر ديگري و عدم آن»، مرحوم ناييني با موضوعيت دادن به ميزان انتفاع «مجتهد» و «مقلد» از اين مسايل در نظريه اول و ملاك قرار دادن «كلي» يا «جزيي» بودن نتيجه حاصله در نظريه دوم، و در آخر مرحوم امام با طرح «آلي» يا «استقلالي» بودن مسايل، سعي در حل اين مسايل داشتند. از ميان اين نظريات، تنها مبناي مرحوم آخوند و حضرت امام مي‌تواند راه حل جامع براي حل اين مهم باشد.

Great experts of principles of jurisprudence have tried to make a distinction between jurisprudential rules and issues related to principles of jurisprudence. The following jurisprudents tried to solve this problem through different approaches; the late Akhund relied on the prevalence of such issues in jurisprudential chapters, the late Khoie tried to make a distinction between commandments and subjective nature of these issues and also between inference and adjustment, the late Hakim focused on dependability of one subject on another or their independence from each other, the late Naini focused on usefulness of these issues for the religious authority and the followers as well as the generality or particularity of the result therein; the late Imam focused on the independence of the issues. Among the said issues, only the viewpoints of Imam Khomeini and the late Akhund can be used as a comprehensive solution to the problem.