واكاوي فقهي در ملاك تعيين مقدار نفقه و مصاديق آن با نگاه تطبيقي بر آراي فقهاي اسلامي

A Comparative Theological Analysis of the Amount of Alimony from Islamic Jurists Point of View

در نظام حقوقي اسلام، به منظور استحكام نظام خانواده، حقوق و وظايفي متوجه طرفين عقد نكاح مي‏باشد. يكي از اين حقوق، حق نفقه زن است كه مرد مكلف به پرداخت آن است و صراحت آيات و روايات به اين مطلب دلالت مي‌كند. همه فقهاي اسلامي در اصل نفقه اتفاق نظر دارند؛ اما در مورد ملاك تعيين و مقدار آن اختلاف آرا وجود دارد. اين نوشتار به واكاوي تطبيقي آراي فقهاي اماميه و اهل تسنن مي‌پردازد و در پي پاسخگويي به اين سوال است كه ملاك و معيار تعيين مقدار نفقه در آراي فقهاي اسلامي چيست و نفقه شامل كدام دسته از مايحتاج زن مي‌شود. بررسي‌ها نشان مي دهد كه در خصوص ملاك پرداخت نفقه دو قول موجود است؛ گروهي ملاك پرداخت نفقه را به ميزان تمكن مالي مرد و شان زوج مي‌دانند كه اين نظر شيخ طوسي و فقهاي اهل تسنن است و گروهي ملاك پرداخت نفقه را رعايت شان زن مي‌دانند كه نظر صاحب جواهر و فقهاي متقدم است. در مورد مصاديق نفقه به خصوص هزينه درمان هم نظرات فقها واحد نيست؛ گروه اول هزينه درمان را جز مصاديق واجب نفقه زوجه نمي‌دانند؛ فقهاي متاخر شيعي از گروه دوم، ذكر مصاديق نفقه در روايات را به عدم انحصار حمل نموده اند و تامين كليه نيازهاي زوجه را بر عهده مرد واجب مي دانند.

In Islamic legal system in order to strengthen the family foundation, either parties of marriage contract are assigned certain duties & legal rights. Alimony is one of those rights that awarded to the wife by the husband. The criteria for ordering alimony have been discussed in past, and also the verses of the Holy Quran & sayings testify this right. It has been approved unanimously by all Islamic Jurists, but there still remain some controversies as far as the amount & criteria are concerned. The present article studies the Imamieh Jurisprudents &Sunnie’s point of view, to determine what kind of expenses are covered by alimony to meet the wife’s requirement. The study reveals that in connection to the amount of alimony & its criteria, there are two different opinions. The first group Sheikh Toossi &Sunni scholars believe that the payment of alimony depends on both the earning capabilities of a man & the dignity of a woman. But the second group Saheb Javaher & the contemporary Jurists are of the view that the amount & the criteria of alimony depends upon the dignity of a woman thus the disputed issue is one of the difficult cases to be determined. The first group does not consider sick pay as a necessary factor of alimony, but the contemporary shitte jurists believe that all expenses should be included in alimony to meet the necessary requirements of a wife.