مسجد و نماد تاريخي آن در قرن اول هجري

The survey of religious, cultural, political and military system of mosque in the first hegira century

از فراگيرترين ساختارهاي اجتماعي در حوزه دين كه جايگاهي ويژه براي ذكر خدا دارد و به همين منظور نيز براي اولين بار در قرن اول هجري به دست پيامبر اسلام (ص) بنا شده ، مسجد است. اين مكان مقدس مهمترين جايگاه مذهبي و تاريخي در هر شهر و عظيم ترين پايگاه عبادي و معنوي براي هر فرد و محل نياز ، سجود، خشوع و خضوع به درگاه قادر متعال است. در قرن اول مساجد علاوه بر محل انجام فرايض و اقامه نماز ، نهادي ديني، فرهنگي، سياسي ، اجتماعي و نظامي نيز به شمار مي رفت. ميزان توجه اسلام به مسجد و اهميت آن به قدري زياد است كه پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند: "روز قيامت مسجد از خالي بودن، قرآن از محجور بودن، عالم از در بين جاهلان بودن ،شكايت خواهند كرد." در اين مقاله سعي شده كاركردهاي ديني ، فرهنگي ، سياسي و نظامي مسجد در قرن اول هجري و اهميت آن در صدر اسلام بررسي گردد.

One of the most pervasive social structures in religion domain which has distinguished position for God’s worship and has been constructed by the prophet Muhammad (P.) for this purpose in the first century of hegira is mosque. This holy place is the most important religious and historical place in every city and the greatest spiritual temple for every person and the place of demand and prostration and humility to the God. In the first century, mosque, in addition of being a place for the religious duties and prayer, was also regarded as religious, cultural, political, social and military place. Islam’s notice to the mosque and its importance is so high that prophet Muhammad (P.) said: In the resurrection day mosque from being abandoned, Holy Quran from being isolated and erudite from being between ignorant people will complaint.