جذب آب توسط ريشه ذرت در شرايط تنش توامان خشكي و شوري

Root water uptake by corn under conjunctive water and salinity stress

در فاصله بين دو آبياري تغييرات شوري و رطوبت همواره باعث نوسان جذب در نيمرخ ريشه مي‌شود. هدف اين تحقيق بررسي اثر تنش شوري و خشكي به صورت جداگانه و توامان در دو لايه مجزا از ريشه است. دو سطح شوري (ECe) 0/1 و 8/3 دسي زيمنس بر متر و دو سطح تخليه رطوبتي (Dep) برابر30 (بدون تنش) و 60 درصد (تنش رطوبتي) آب قابل استفاده در نظر گرفته شد. هر لايه تركيبي از يك سطح شوري و يك سطح تخليه رطوبتي بود. آزمايش بر روي گياه ذرت و در هواي آزاد صورت گرفت. 16 تيمار با سه تكرار و در مجموع 48 عدد لايسيمتر انتخاب و به دو لايه 32 سانتي‌متري در بالا و 48 سانتي‌متري در پايين تقسيم شدند. لايه بالا از سطح و لايه پايين به روش زير سطحي آبياري شد. نتايج نشان داد كه بيشترين جذب جبراني از بخشهايي از ريشه صورت گرفت كه شوري كمتر و رطوبت بيشتري داشتند و لايه پايين كاهش جذب ناشي از تنش در لايه بالا را تا حدودي مي تواند جبران كند. در برخي تيمارها هر چند جذب به صورت جبراني نبود ولي افزايش تنش در يك لايه از ريشه باعث افزايش جذب در لايه ديگر شد. گياه با سازگاري بيشتر با شرايط تنشي جديد، بيشترين جذب را از نقاطي دارد كه در آن كمترين تنش را داشته باشد. اين تحقيق نشان داد كه جذب جبراني زماني صورت مي‌گيرد كه يكي از لايه‌ها تحت هيچ گونه تنشي قرار نداشته باشند.

Fluctuations in soil moisture and salinity would often result in variation of root water uptake. In this study, separate and conjunctive effects of water and salinity stress were investigated for water uptake from two separate layers. Two levels of salinity (ECe) namely 1.0 and 3.8 dS/m and two levels of depletion of 30 and 60% for the available water were selected for this study. Each layer combined of a salinity level and a level of depletion of available water. Experiments were conducted in corn under open field conditions. For this reason, 16 treatments with 3 replications, and total of 48 lysimeters were selected. Soil profile was divided into two layers of 32 (up) and 48 cm (down). The uppermost layer layer was irrigated from surface irrigation method while the lower layer with a subsurface irrigation technique .Results showed that, the maximum water uptake appeared in layers with higher moisture contents and lower salinity levels. Lowering of water uptake in the upper layer could be compensated by lower layer to some degrees .In some treatments, even though water uptake was not compensated, however an increase in water stress in one layer resulted in higher water uptake in the other one. Adjustment of crops to new stress conditions resulted in the maximum uptake to be from the layer with minimum stress. This study revealed that compensation of water uptake occurs when adjacent layer would experience no stresses.