قلمرو قرآن و علوم

The Domain of the Quran and Sciences

در اين نوشتار به قلمرو قرآن و علم پرداخته شده و سه ديدگاه مورد بررسي قرار گرفته است. ديدگاه اول كه قايل به رابطه حداكثري بين قرآن و علم است بر وجود همه علوم در قرآن اصرار دارد، مظاهر اين ديدگاه در آثار غزالي و ابوالفضل مرسي به چشم مي‌خورد. كه در اين نوشتار مورد نقد و بررسي قرار گرفته است. مهم‌ترين دليل اين ديدگاه آيه تبيانا لكل شي است كه ناظر به مسايل هدايتي است و دلالتي بر وجود همه جزييات علوم در قرآن ندارد. ديدگاه دوم به رابطه حداقلي بين قرآن و علم قايل است كه از شاطبي نقل شده و در اين نوشتار مورد نقد قرار گرفته است. ديدگاه سوم راهي ميانه پيشنهاد مي‌كند كه در قرآن مسايل كلي علوم (مثل مباني، اهداف و اصول) به ويژه در حوزه علوم انساني مطرح شده است. اما جزييات علوم در ظواهر قرآن موجود نيست.

This paper deals with the domain of the Quran and sciences and examines three approaches related to this topic. The first approach, which considers a maximal relationship between the Quran and sciences, insists on the existence of all sciences in the Quran. The manifestations of this approach are observed in Ghazali and Abolfazl Morsi’ʹs works which have been surveyed in this study. The 89th verse in Surah Nahl (tebyanan lekoll-e shay (an exposition of all things)) is considered the most significant reason for this approach. This verse is related to guidance issues and does not speak of the existence of all details of sciences in the Quran. According to the second approach, which has been cited from Shatebi, there is a minimal relationship between the Quran and sciences. The third approach adopts the way in between and suggests that the general issues of sciences (such as fundamentals, objectives and principles), particularly those of the humanities, have been raised in the Quran but details of sciences are not apparently seen in this book.