مرگ و ابديت از ديدگاه مولوي

Death and Immortality from the Viewpoint of Rumi

مولوي در تعبيراتي كه از مرگ آورده، گاهي آن را امري ناپسند و گاهي مطلوب و پسنديده توصيف كرده است. از نظر وي حقيقتِ آدمي، روح اوست كه مدّتي در بدن محبوس گشته است. كسي كه غافل از اين معني است؛ يعني خود را بدن مادي مي پندارد، مُرده است. از اين رو كساني كه به دنيا دل بسته اند، مردگاني اند كه اين جهانِ تنگ و تاريك از نظر آنها فراخ و روشن است. در اين معني، زندگي و مرگ امري تشكيكي است و مراتبِ آنها، همان مراتبِ نزديك بودن به خداوند يا دور بودن از اوست. علم و معرفت كه خود نيز داراي مراتب شدت و ضعف است، موجبِ قُرب به خداوند است. از اين رو انساني كه داراي معرفت بيشتري باشد، نزديك تر به خداوند و زنده تر است. مرگ در معنايي ديگر، چيزي است كه عارفان، مشتاقِ آنند و مولوي با تعبيراتي مانند به وصال رسيدن و از حجاب خارج شدن از آن ياد كرده است. اين مقاله با بيان تعبيرات مختلف مولوي از مرگ و تحليلِ آنها با مباني عرفاني وي، مي كوشد به تصويري كه مولوي از زندگي و مرگ داشته است، نزديك شود.

According to the Rumi’s words, death is a two-sided concept which is described either as unpleasant thing or pleasant and sweet. From his viewpoint, soul is the true nature of man which is imprisoned in the body for a while. One who ignores this fact, and recognize the physical body as the true self, is a dead person. Therefore, men who become attached to this world are like the dead to whom the dark and tight atmosphere of the grave seems bright and wide. In this sense, life and death are equivocal concepts and their gradations are determined by the closeness and remoteness of man toward God. Knowledge which has its own gradations brings closeness. So, one who has more knowledge is more close to God and more alive. However, for Rumi death has another meaning and this is what the mystics are eager to achieve. He describes this kind of death as the mystical union and removing the veil. By quoting Rumi’s words and analyzing them according to his mystical views, this essay tries to become close to the Rumi’s vision of life and death.