بازكاوي فلسفه نظري تاريخ از ديدگاه اسماعيليه (دعوت قديم)

A reconsideration of theoretical Philosophy from the Vantage Point of the Ismailids:the last Invitation

فلسفه‌ي تاريخ گرچه معرفتي نسبتاً نوظهور است، اما موضوع و مسايل آن از ديرباز، مورد توجه فيلسوفان و انديشمندان بوده است. در اين ميان، فلسفه‌ي نظري تاريخ نسبت به فلسفه‌ي علم تاريخ، قدمتي ديرينه دارد و اغلب اديان، مذاهب و مكاتب، ديدگاه خود را نسبت به كليت تاريخ بشري به طرق گوناگون بيان كرده‌اند. يكي از فرقه‌هاي اسلامي كه تفكرات فلسفي آن از غلظت بيشتري برخوردار است، اسماعيليان مي‌باشند كه در يك تقسيم‌بندي كلي، به دو دوره‌ي دعوت قديم و جديد تقسيم مي‌شوند. از آنجا كه هر فلسفه‌ي نظري تاريخي، سعي دارد به سه سوال مسير، محرك و هدف تاريخ پاسخ دهد، در مقاله‌ي حاضر سعي شده است براي درك مفهوم تاريخ از نظر اسماعيليه (دعوت قديم) سه سوال فوق از ديدگاه ايشان مورد بازكاوي قرار گيرد. نتيجه‌ي مدعاي اين تحقيق، آن است كه از نظر اسماعيليه، تاريخ هويت ديني و مذهبي انسان را تعيين و آشكار مي‌سازد. عامل محرك آن علم و معرفت است و بخش اعظم تاريخ در گذشته، طي شده و تنها يك منزلگاه تا آينده باقي است.

Although the history of philosophy is a rather new discipline, the subjects and concepts of it has long been a subject of interest for philosophers and scholars. In this respect, the theoretical philosophy of history is by far older than the history of philosophy itself and almost all religions, sects and schools of thought have expressed their own views on the whole essence of human history in various ways. One of the Islamic sects whose philosophical motions have some solid bases is the Ism?ilids (Ism?ilians), whose activities are divided into two epochs the new invitation and the old invitation. Since each historical theoretical philosophy attempts to answer three questions on history; that is, the way, the incentive or impetus and the goal, the present article attempts to answer these three questions from the vantage point of the Ism?ilids (the last invitation). The present study has come to this basic conclusion that according to Ism?ilids history defines the religious and ideological identity of man, the impetus for history is science, cognition and understanding, and the major bulk of history has passed in the past and the end of the world is rapidly approaching.