نقد فلسفه مبناگرايانه در رويكرد پراگماتيستي ريچارد رورتي به شناخت

The criticism of foundational philosophy in Rorty’s pragmatic attitude to knowledge

مقاله حاضر نظريا ت معرفت شناختي رورتي را مورد بررسي قرار مي‌دهد. اين نظريات در دو محور اصلي مطرح مي‌شود: نظريات سلبي كه بيان كننده نظريات انتقادي رورتي است و نظريات ايجابي كه بيانگر رويكرد پراگماتيستي او به شناخت است. در بخش اول نظريات انتقادي رورتي مطرح مي‌شود.رورتي فرض‌هاي موجود در پس فلسفه مدرن را مورد ترديد قرار مي‌دهد و نشان مي‌دهد كه اين فرض‌ها انتخابي است و مي‌تواند كنار گذاشته شود. از نظر او فلسفه سنتي كوششي براي فرار از تاريخ يعني كوششي براي يافتن شرايط غيرتاريخي هر تحول تاريخي ممكن است.او متذكر مي‌شود كه تحقيق درباره مباني شناخت، اخلاق،زبان و جامعه، كوششهايي در جهت سرمدي كردن يك بازي زباني يا عمل اجتماعي خاص است. رورتي با كنارگذاشتن فلسفه مبناگرايانه،پيام اصلي خود را تاريخي گرايي مي‌داند. به همين جهت او مفاهيم ذهن، شناخت و فلسفه را از ديدگاه تاريخي مورد بررسي قرار مي‌دهد.او در اين بررسي تاريخي،اشتباهات و خلط‌هاي فلاسفه را نشان مي‌دهد. و نهايتاً به اين نتيجه مي‌رسد كه مفهوم شناخت به عنوان تلفيقي از بازنمايي‌هاي دقيق،مفهومي انتخابي است و مي‌تواند جاي خود را به تلقي پراگماتيستي از شناخت بدهد. در بخش دوم و سوم نظريات ايجابي رورتي در مورد شناخت و نتايج پراگماتيستي چنين نظرياتي بيان مي‌شود.در چنين رويكرد پراگماتيستي اي، مواجهه با اشيا جاي خود را به گفتگو مي‌دهد. لذا توجيه مستلزم ارتباط خاص بين تصورات (يا كلمات) و اشيا نيست، بلكه مستلزم گفتگو، يعني مستلزم فعاليت اجتماعي است. توجيه مبتني بر گفتگو نيز طبيعتاً كل گرايانه است. از نظر رورتي، هنگامي كه گفتگو جاي مواجهه را بگيرد، مفهوم ذهن به عنوان آيينه طبيعت مي‌تواند كنارگذاشته شود. در اين صورت مفهوم فلسفه به عنوان حوزه اي كه در جستجوي مباني شناخت است، نامعقول مي‌گردد. رورتي ديدگاه خود در باب شناخت را رفتارگرايي معرفت شناختي مي‌نامد. رفتارگرايي معرفت شناختي يعني تبيين عقلانيت و مرجعيت معرفتي به وسيله ارجاع به آنچه جامعه جواز بيان آن را مي‌دهد.

The present article studies Rorty’s epistemological ideas. These ideas expresses itself along two main axes: negative ideas showing his critical ones and positive ideas stating his pragmatic attitude to knowledge. In first section, Rorty’s critical ideas is inspected. Rorty doubts about assumptions behind most of modern philosophy. He shows that these assumptions are optional, and they may be set aside. For Rorty, traditional philosophy is an attempt to escape from history – an attempt to find nonhistorical conditions of any possible historical development.He points out that investigations of the foundations of knowledge or morality or language or society are attempts to eternalize a certain language – game or social practice. Setting aside foundatinal philosophy, Rorty considers historicism as main message. Therefore he examines the notions of mind, of knowledge, and of philospphy in historical perspective.He shows philosophers ’ mistakes and confusions in this historical examination. He finally concludes that the notion of knowledge as the assemblage of accurate representations is optional, and it may be replaced by a pragmatic conception of knowledge. In second and third section, Rorty’s positive ideas about knowledge and their pragmatic consequences is explained. In such pragmatic conception, confrontation is replaced by conversation. Therefore justification is not a matter of a special relation between ideas (or words) and objects, but of conversation, of social practice. Conversational justification is naturally holistic. In Rorty’s view, once conversation replaces confrontation, the notion of the mind as mirror of nature can be discarded. Then the notion of philosophy as the discipline which looks for the foundations of knowledge becomes unintelligible.Rorty views his conception of knowledge as epistemological behaviorism – explaining rationality and epistemic authority by reference to what society lets us say.