معرفي روش‌شناسي نظريه‌ داده بنياد براي تحقيقات اسلامي

An Introduction to the Methodology of Grounded Theory for Islamic Research(Presentation of a Sample)

امروزه ضرورت بومي سازي نظريه ها به ويژه درعلوم انساني ، به خواست عمومي جامعه علمي ايران تبديل شده است . بهره گيري از «متون اسلامي» براي نظريه پردازي درعرصه هاي نوين ، يكي از رويكردهاي مناسب بومي سازي است كه روز به روز در حال گسترش است. اما به دليل فقرروش شناسي دراين رويكرد، دست آورد قابل قبولي در پي نداشته است . اين نوشته برآن است تا يكي از روش هاي كيفي كه به منظورنظريه پردازي عرضه شده است را براي انجام تحقيقات اسلامي معرفي نمايد و براي اثبات كارآيي آن ، در يك مطالعه موردي بكار گرفته و مراحل اجراي آنرا گام به گام شرح دهد. روش شناسي «تيوري داده بنياد» براي اين منظور برگزيده شده است . به نظر نگارنده اين روش شناسي يكي از روش هايي است كه قابليت بكارگيري در تحقيقات اسلامي را داراست . مراحل اجراي اين روش كه به «كد گذاري» معروف شده ، با شيوه هاي تحقيق در متون اسلامي تناسب زيادي دارد. براي كد گذاري باز،از روش تحليل اسنادي و در دو مرحله كد گذاري محوري و كد گذاري انتخابيبراي دسته بندي عوامل و كشف روابط بين مولفه ها و ابعاد، از تست خبرگي و براي مرحله مدل سازي ازتكنيك « چند رايي » استفاده شده است. نتايج حاصل از تحقيقات ، پيدايش 34 بُعد بود كه با استفاده از تست خبرگي در قالب پنج «مقوله» وهر يك با نقش و جايگاه معين به شرح زير دسته بندي شدند: 1- متغيير هاي موثر 2- متغييرهاي زمينه ساز 3- متغييرهاي بازدارند 4- بازده و نتايج 5- ابعاد توانمندي حاصل مطالعه موردي با بكارگيري روش نظريه داده بنياد درمتون اسلامي ، طراحي « مدل جامع توانمند سازي منابع انساني » مبتني بر آموزه هاي اسلام است كه انتظار مي رود اجراي آن براي سازمان ها مفيد و موثر باشد ..

Today, the necessity of theories localizing, especially in humanities, is the public want in Iranian scientific society. Using the Islamic texts for theorizing in new area is one of the suitable approaches for localizing which is developing continuously. But because of poor methodology in this approach, the results are not acceptable. The purpose of this article is introducing a qualitative method in theorizing for doing Islamic researches. In order to approve the efficiency, we have used this method in a case study and explained its implementation step by step. The methodology of Grounded theory has been chosen for this purpose. Author believes that this methodology is one of the methods that can be used in Islamic researches. The stages of implementation of this method which has been known as "Coding", is convenient with the method of research in Islamic texts. For open coding, we used the document analysis and for classifying the factors and discovering the relations among components and dimensions in two stages of principal coding and selective coding, we have used the expert test. For modeling stage, the multi opinion technique has been used. Creation of 34 dimensions has been the results of this research that have been classified in five categories: 1. Effective variables, 2. Field maker variables, 3. Preventive variables, 4. Output and results 5. Empowerment dimensions. The result of case study with using Grounded theory method in Islamic texts is designing "comprehensive model of human resource empowerment" which is base on Islamic opinions. Implementation of this model can be useful for the organizations.