اثر زمان و ميزان مصرف علف‌كش گليفوسيت

Effect of Glyphosate Application Time and Rating on Johnsongrass (Sorghum halepense) Vegetative and Reproductive Growth

به منظور بررسي تاثير زمان و ميزان مصرف علف‌كش گليفوسيت در كنترل رشد قياق، سه آزمايش طي سال‌هاي 1387و 1388 در گلخانه، مزرعه و آزمايشگاه گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه تهران (كرج) انجام شد. آزمايش‌ها به صورت فاكتوريل و در قالب طرح كامل تصادفي (گلخانه و آزمايشگاه) و بلوك‌هاي كامل تصادفي (مزرعه) اجرا شدند. عوامل آزمايش شامل مراحل سم‌پاشي (3‌ تا‌ 5 برگي، 7 تا 9 برگي، آبستني خوشه، گلدهي، شيري دانه) و دز‌هاي مختلف علف‌كش گليفوسيت (0, 1 ، 5/0+5/0، 2، 1+1، 4، 2+2 ليتر در هكتار) در گلخانه و آزمايشگاه و (0, 2، 1+1، 4، 2+2، 6، 3+3، 8، 4+4 ليتر در هكتار) در مزرعه بود. ميزان خسارت گليفوسيت بر روي قياق در گلخانه و مزرعه به وسيله نمره‌دهي چشمي و تعيين درصد كاهش وزن خشك اندام هوايي نسبت به شاهد 4 هفته بعد از تيمار، تعيين و رشد مجدد شاخه‌ها از ريزوم، 42 روز بعد از برداشت اندام‌هاي هوايي بررسي شد. در آزمايشگاه, اثر دز‌هاي اشاره شده گليفوسيت بر روي خصوصيات جوانه‌زني بذور قياق بدست آمده از آزمايش‌هاي گلخانه‌اي در دو مرحله گلدهي و شيري دانه بررسي شد. نتايج نشان داد كه در گلخانه، تيمار علف‌كشي در مرحله 3 تا‌ 5 برگي با دز 2+2 ليتر در هكتار بهترين كنترل اندام هوايي قياق را فراهم مي‌كند. در مزرعه، نتايج تا حدي مشابه گلخانه بوده و مرحله 3 تا‌ 5 برگي از نظر كنترل چشمي مناسب‌ترين مرحله كاربرد علف‌كش گليفوسيت اما از نظر كاهش وزن خشك اندام هوايي مرحله گلدهي مناسب‌تر بود. مرحله گلدهي از نظر كنترل رشد مجدد ريزوم‌ها در هر دو مكان مناسبتر بوده و دزهاي شكسته گليفوسيت از اين نظر نسبت به دزهاي كامل بهتر عمل نمودند. در آزمايشگاه نيز مرحله گلدهي از نظر كنترل رشد زايشي قياق بهترين مرحله محسوب شده و دز 2 ليتر در هكتار گليفوسيت در اين مرحله بيشترين كاهش را در خصوصيات جوانه‌زني بذور باعث شد. بطور كلي در آزمايش‌هاي انجام شده، مرحله گلدهي از نظر كنترل رويشي و زايشي بهترين مرحله براي كنترل قياق به شمار رفته و خسارت قابل توجهي را نسبت به مراحل ديگر فراهم مي‌كند.

To study the effect of glyphosate application rate and timing on johnsongrass (Sorghum halepense) vegetative and reproductive growth, three experiments were conducted in field, greenhouse, and laboratory in the Agronomy Department of University of Tehran, Karaj, in 2007 & 2008. In each experiment, treatments were arranged in completely randomized (greenhouse & laboratory) and completely randomized block design (field). The experimental factors included time of treatment and glyphosate doses in greenhouse & laboratory (0, 1, 0.5+0.5, 2, 1+1, 4, 2+2 lit/ha) and as well in the field (0, 2, 1+1, 4, 2+2, 6, 3+3, 8, 4+4 L/ha). Glyphosate toxicity was quantified by visual evaluation of injury and percent reduction in dry weight, 4 weeks following treatment. Shoots, dry weights for regrowth were evaluated in greenhouse and for field in 42 days past harvesting. Treated-seed germination characteristics in different growth stages were studied in the laboratory. The results showed: a) In greenhouse, the johnsongrass control was best when sprayed at 3-5 leaf stage with 2+2 lit/ha. b) In field, the results were similar to those in greenhouse,while for the control it was suitable at flowering stage. Split doses of glyphosate resulted in better shoot regrowth control at flowering stage than single whole doses. c) In laboratory expriments, flowering stage was the best for controlling johnsongrass reproductive growth. Maximum decrease in seed production, percent and rate of germination, as well as in seed viability were obtained at flowering stage with 2 lit/ha of glyphosate. Based on the obtained results, the control of vegetative and reproductive growth of johnsongrass was best achieved when sprayed at flowering stage.