تاثير زمان روز و شرايط متفاوت طول روز، بر رفتار كاوشگري زنبور

The Effect of the Time of Day and Different Day Length Conditions on Foraging Behavior of an Aphid Parasitoid, Lysiphlebus fabarum on Aphis fabae Scopoli

جانوراني كه كيفيت محل زندگي خود را تخمين مي‌زنند، قادرند رفتار خود را با آن سازگار كنند. پارازيتوييدها نيز سازگاري بسيار بالايي با ميزبان‌هاي خود دارند و در برهمكنش‌هاي متعدد بين ميزبان- پارازيتوييد، همزماني فصلي، از نقش اساسي برخوردار مي‌باشد. در تحقيق حاضر با پرورش مراحل نابالغ و حشره كامل زنبور پارازيتوييد (Marshall) Lysiphlebus fabarum در شرايط روز-‌‌‌ بلند و روز-كوتاه ، براي شبيه سازي شرايط نوري تابستان و پاييز، رفتارهاي مختلف كاوشگري و راهبرد تخم‌گذاري زنبور تعيين شد. همچنين تاثير زمان ميزبان‌يابي در صبح يا بعدازظهر، نشانگر اوايل يا اواخر فعاليت روزانه، بر اين رفتارها مورد بررسي قرار گرفت. به اين منظور با مشاهده مداوم زنبورهاي ماده طي حضور در لكه (ديسك برگي حاوي 15 پوره سن دوم يا سوم شته سياه باقلا)، تعداد و مدت زمان بروز رفتارهاي مختلف زنبور ثبت و با تشريح شته‌هاي پارازيته، راهبرد تخم‌گذاري زنبور بررسي شد. همچنين واكنش هاي مختلف دفاعي شته در رو در رو شدن با زنبورهاي ماده ثبت شد. زنبورهايي كه در هر دو مرحله رشدي لارو و حشره كامل در شرايط نوري روز-كوتاه پرورش يافتند، لكه‌هاي معرفي شده را ديرتر ترك كرده و در قياس با تيماري كه تجربه شرايط نوري روز- بلند را داشتند، شته‌هاي بيشتري را پارازيته كردند. همچنين دفعات بروز و مدت زمان طي شده روي تمامي رفتارهاي مرتبط با پارازيتيسم، در زنبورهاي ماده اين تيمار بيشتر از تيمار مقابل بود. نظر به وجود تفاوت معني‌دار در مدت زمان حضور در لكه بين زنبورهاي تيمارهاي مختلف، نسبتي از داده‌هاي هر تيمار به مدت زمان حضور در لكه محاسبه و سپس مقايسه به عمل آمد. نتايج نشان داد زنبورهايي كه شرايط روز- بلند را سپري كرده بودند، دفعات بروز و مدت زمان بيشتري را در هر واحد زماني حضور در لكه روي رفتارهاي مختلف نشان دادند، اما نظر به سخت‌گيري بيشتر اين زنبورها در پذيرش ميزبان در مقايسه با زنبورهايي كه در هر دو مرحله رشدي در شرايط روز-كوتاه پرورش يافتند، ارزش كمتري براي ميزبان‌ها قايل شده و در تعداد كمتري از آن‌ها تخم گذاشتند. دفعات بروز رفتارهاي دفاعي شته‌ها در رو در رو شدن با زنبورهاي تيمارهاي مختلف، طي حضور در لكه و همچنين واحد زماني حضور در لكه تفاوت معني‌داري را نشان نداد. در آزمون دوم، كاوشگري در زمان‌هاي مختلف روز، صبح يا بعد از ظهر ، منجر به بروز اختلاف معني‌داري در مدت زمان حضور در لكه، دفعات بروز و مدت زمان صرف شده روي رفتارهاي مختلف كاوشگري، و همچنين ميزان پارازيتيسم نشد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه فعاليت در طول روزهاي متفاوت مي‌تواند بر رفتار كاوشگري زنبور پارازيتوييد L. fabarum تاثير بگذارد، كه اين امر به ويژه در پارازيتوييدهاي چندنسلي از جمله زنبور L. fabarum بيشتر تجلي مي‌يابد، چرا كه در اين حشرات اميد زندگي در اواخر فصل، در مقايسه با ماده‌هايي كه در فصل مناسب كاوشگري مي‌نمايند، كاهش مي‌يابد.

Animals that can estimate their desirable habitat quality are better able to accordingly adapt their life behaviors. The life cycles of parasitoids are so closely adapted as to match their hosts life behavior. Among the various host-parasitoid interactions, a peculiarity is the seasonal synchrony between host and parasitoid activity. The foraging and oviposition behaviors of Lysiphlebus fabarum as influenced by (1) a female’s previous experience of encountering different day length conditions in larval and in adult stages and (2) the time of day are investingated in this study. In order to test, L. fabarum females were individually released onto bean leaf disks infested with A. fabae and while continuous observations being made, the females’ proportional time allocations were assessed. Furthermore, numbers of aphid defensive behaviors including kicking, raising and swiveling of the body, releasing the plant and escape from attack and well as attempts to smear the attacker with cornicle secretions were recorded. Wasps that experienced only short day conditions spent more time in arenas than wasps that experienced other conditions, obtaining higher scores for the incidence and duration of all behaviors associated with parasitism. Furthermore, the females of this treatment parasitized more aphids than the two treatments the larvae of which were developed under long day conditions. Because of the high effect of treatment on patch residence time, the incidence or duration of various behaviors was expressed as a fraction of patch residence time and then re-analyzed. Data showed that the incidence and duration of all the behaviors were higher for females the larvae of which developed only under longlasting days. In the second experiment, foraging females behaved no differently in patch residence times, incidence or duration of various behaviors, and the number of aphids parasitized within the patch, either in the morning or in the afternoon.