مصلحت عمومي در انديشه سياسي خواجه رشيدالدين فضل الله همداني

Public Interest in Khaje Rashid al-Din Fazlollah Hamedanis Political Thought

رشيدالدين وزير ، مورخ و فيلسوف دوره ي ايلخاني ، كه شاهد ويراني-هاي ناشي از يورش هاي چند دهه ي مغولان و رفتارهاي نظارت ناپذير نيروهاي مركز گريز بود ، براي براي برون رفت از بحران اقتصادي و اجتماعي،-به اصلاحات بنيادي دست زد. او با آگاهي از انديشه ي ايرانشهري به جايگاه و رابطه ي فرمانروا و مردم در جامعه ، موجوديت حيات سياسي آن دو را قايم به تداوم اين رابطه و حفظ آن جايگاه مي دانست. رشيدالدين با اين پيش فرض به ايجاد اصلاحات دست زد. اصلاحات او دو جانبه بود ، زيرا هم منافع حكومت را تامين مي كرد و هم منافع مردم را حفظ مي نمود. اين مقاله به روش تحليلي- توصيفي د رصدد تبيين و تحليل جايگاه و اهميت مصلحت عمومي درنظام انديشه ي سياسي رشيدالدين است. پاسخ به اين پرسش در قالب اين فرضيه مورد آزمون قرار مي گيرد كه مصلحت عمومي يكي از محورهاي كانوني دستگاه فكري خواجه است،كه در چهارچوبش اصلاحات او معنا و مفهوم پيدا مي كند. مصلحت عمومي در انديشه ي رشيدالدين با نوعي آگاهي پيشيني همراه بود و نتيجه ي اجتناب ناپذير اصلاحات وي به شمار نمي آمد. او با آگاهي ، درصدد اتحاد بين مثال عقلاني ماورايي و جهان مادي بود ، و باور داشت كه با اصلاحات مي توان " نظام احسن ماورايي" را به "نظام احسن دنيايي" تبديل كرد.

Rashid al-Din-e vazir, the minister and philosopher of the Ilkhanid period in response to economic and social crisis, (caused by the Mongolʹs attack) launched fundamental reforms. These reforms benefited both the government and people. This article will analyze the importance of interests and well beings of people in the system of thought of Rashid al-Din. The article argues that interests and well beings of people was pivotal in the system of thought of Rashid al-Din. Based on the unity between methaphical world and mundane world, he believed that through reforms we are able to transform "methaphical utopia system" to "mundane utopia system.