بررسي تطبيقي ازهار گلشن با گلشن راز شيخ محمود شبستري

The comparison of the Mathnivi Azhar-i- Golshan with the Golshan-i- Raz, by Mahmoud Shabestari

شيخ محمود شبستري – شاعر ، قرن 7و8 ه.ق – در مثنوي گلشن راز و شيخ شهاب الدين ابراهيم گلشني – شاعراستانبولي قرن 9و10 ه.ق – در مثنوي ازهار گلشن به نظام عرفاني «وحدت وجود» تاكيد داشته اند . درحقيقت اين دو شاعر مثنوي خويش را بر پايه مباحث حكيمانه فلسفي استوار گردانيده و آن را با مراحل سير و سلوك قلبي عرفا مطابقت داده و به آن آهنگي يگانه بخشيده اند ،آنان برهان و عرفان را در پرتو معارف قرآني در يك هيات وحداني در قالب نظم و به زبان رمز بيان داشته اند. در اين مقاله ابتدا ضمن معرفي اجمالي دو اثر از تاثير وتاثر شاعران از يكديگر سخن به ميان آمده و سپس ديدگاه هاي مشترك هر دو شيخ در دو بعد صوري و معنوي مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است و درحد امكان تمامي مضامين مشابه جمع آوري شده به انضمام آن در باب اصطلاحات عرفاني همچون وحدت وجود ،تجلي،فنا و بقا توضيحاتي ارايه گرديده است ،كه براي نفوذ به انديشه ها و حل دشواريها و ابهام ابيات مثنوي هردو شيخ مفيد است .

: Sheikh Mahmoud Shabestari -the poet of 7-8 A.D centuries whit “ the Garden of secret” and sheikh Shahabaddin Ebrahim Golshani called “blossoms garden” Both Sheikhs emphasized mystical system of pantheism and theology-oriented system and based their Mathnavis (couplet poems) on philosophical subjects of the theologians with stages of cordial journeys of mystics giving it a unique tone. They have expressed reasoning and knowledge in the light of Quran’s teachings within a divine body and discipline framework by a code language. After a brief introduction of both works, poets’ influences on each other are discussed. Then, common points of view of both Sheikhs in formal and spiritual aspects are analyzed and similar concepts are collected to which descriptions of mystical terms such as pantheism, epiphany, loving movement, existential hierarchies, and perfect man are attached which were useful for penetration into thoughts of both sheikhs and solving problems and ambiguities in their couplet verses.