تحليل موقعيت رودباد در رابطه با سامانه‌‌‌هاي بارشي غرب كشور (استانهاي ايلام و كرمانشاه)

Analysis of Jetstream Position in Relation to Precipitation Systems in the West of Iran (Ilam and Kermanshah Provinces)

اين مطالعه با هدف تعيين موقعيت و چگونگي استقرار رودباد روي منطقه غرب كشور و سرعت آن به هنگام تسلط سامانه‌‌‌هاي سينوپتيك بارش‌‌زا در سطح زمين انجام گرفته ‌‌است. به اين منظور، داده‌‌‌هاي بارشي 7 ايستگاه در دو استان ايلام و كرمانشاه در دوره 10 ساله 1990 تا 1999 ميلادي، تعداد 60 سامانه انتخاب ‌‌شده و نقشه‌‌‌هاي سطوح فوقاني 54 سامانه آنها كه در دسترس بود، مورد بررسي قرار گرفت. تحليلهاي مورد نياز با بررسي نقشه‌‌‌هاي دو روز قبل از بارش، روز آغاز بارش و روزهاي حداكثر بارش صورت گرفت. نتايج اين بررسي نشان داد كه در دو روز قبل از بارش، مسيرهاي رودباد داراي انحناي آنتي‌‌سيكلوني بوده كه در روزهاي آغاز و حداكثر بارش، انحناي سيكلوني كسب مي‌‌كنند. ميزان گراديان مداري جريانات رودباد نيز به ميزان زيادي در روزهاي حداكثر بارش، بيشتر از ساير روزهاي بارندگي است و در روزهاي قبل از بارش به كمترين ميزان خود مي‌‌رسد. هسته‌‌‌هاي رودباد نيز در دو روز قبل از بارش پراكنده بوده، در روزهاي آغاز و حداكثر بارش در دو منطقه متمركز شده‌‌اند. اولين منطقه در عرضهاي 25 تا 30 درجه شمالي و طول 5/32 تا 5/42 درجه شرقي (شمال شرقي درياي سرخ) قرار داشته، منطقه ديگر در عرضهاي 35 تا 39 درجه شمالي و طول 45 تا 50 درجه شرقي (جنوب غرب درياي خزر) است. بين سرعت هسته‌‌‌هاي رودباد و ميزان بارش سامانه‌‌‌ها، رابطه خطي خاصي وجود ندارد كه اين امر به علت تاثير عوامل متعدد در ميزان بارش سامانه‌‌‌ها است. حداكثر اعمال اثر رودباد در منطقه مورد مطالعه در شرايطي است كه رودباد در سطوح بالاي تروپسفر (200 هكتوپاسكال)، در جنوب رودباد سطوح پايينتر (300 هكتوپاسكال) قرار بگيرد، به گونه‌‌اي كه رودباد در سطوح پايين تروپسفر به منطقه مورد مطالعه نزديك باشد.

This study was conducted in order to determine the situation and position of Jetstream in the west of Iran and its speed during the rainy synoptic systems in land surface. Therefore, rainfall data of sven synoptic stations in Ilam and Kermanshah provinces during the 1990s, and 60 systems were selected and of the accessible systems the maps 54 were analyzed. The required analyses were carried out by assessing maps on two days before precipitation, beginning of the precipitation day and the days of maximum precipitation. The results showed that Jetstream tracks had anticyclonic curve two days before precipitation which acquire cyclonic curve on the beginning of of precipitation day and the days of maximum precipitation. The value of the Jetstreams meridian gradient is much more, on the days of maximum precipitation than the other days and falls to the minimum rate on the days before precipitation. Jetstream cores were spread on two days before precipitation too which were concentrated in two areas on the beginning and on the maximum precipitation days. The first area was placed in 25-30° north latitude and 32.5-42.5° east longitude (Northern Red Sea) and the second area in 35-39° north latitude and 45-50° north longitude (Southeastern Caspian Sea). There was no linear correlation between Jetstream cores velocity and the volume of system precipitation, because of the effect of many factors on the amount of the systems, precipitation amount. The maximum effect of Jetstream in the studied area was when the Jetstream in the upper levels of troposphere (200 hp) was place of in the south of the lower levels of the Jetstream (300 hp), so that the Jetstream in the lower levels of troposphere was closer to the studied area.