دستيابي به توسعه پايدار به كمك مكان‌يابي بهينه تاسيسات بر اساس پهنه‌بندي در مقياس منظرمورد مطالعه: نواحي خشك ايران- شيراز

Sustainable Development Using Optimal Site Selection of Urban Facilities in Landscape ScaleThe Case of Arid Environment- Shiraz

گسترش شهرها و صنعتي شدن جوامع به همراه افزايش شهرنشيني علاوه بر تقليل دسترسي به منابع آب قابل دسترس، سبب آلودگي منابع و افت كيفيت آن گرديده است. ساليانه حجم قابل توجهي مواد زايد و آلاينده وارد منابع آب مي گردد، اين درحاليست كه بدليل حجم زياد اين مواد، امكان خودپالايي منابع آبي وجود نداشته و چالشهايي را پيش روي برنامه ريزان شهري قرار مي دهد. شهرها در هر سطحي كه استقرار يافته باشند نيازمند تاسيسات مختلف براي خدمات رساني به شهرنشينان خواهند بود. مكانيابي صحيح تاسيسات دفع مواد زايد و فاضلاب از جمله عوامل تاثير گذار در كنترل آلودگي منابع بوده و ضمن ارتقاي كيفيت آب، به بهبود كيفيت زندگي و توسعه پايدار شهر كمك مي نمايند. در مقابل عدم توجه به شرايط اقليمي منجر به بروز اثرات سو محيطي و آلودگي بيشتر منابع مي گردد. امروزه از مدلها و تكنيك هاي مختلفي براي مكانيابي سايت استفاده مي گردد كه در نواحي خشك با توجه به محدوديت منابع آب حايز اهميتند. يكي از راههاي مكان دار كردن محل بروز عوارض استفاده از پهنه بندي است كه در تعيين محل اجراي پروژه ها، انجام اقدامات اصلاحي و پايش روند تغييرات كاربرد دارد. در اين تحقيق به منظور مكانيابي مناسب تاسيسات در مقياس كلان از تصاوير ماهواره اي شهر شيراز استفاده شده است. بدين ترتيب كه نقشه هاي كاربري حوزه آبخيز در مقياس كلان تهيه و خصوصيات هيدرولوژي، مورفولوژي و وضعيت دانه بندي منظر مشخص گرديد، سپس بر اساس ژيوهيدرومورفولوژي مناطق خشك و نيمه خشك پهنه ها شناسايي شدند. پس از تجزيه و تحليل پهنه ها بر مبناي معيارهاي تاثير گذار در توسعه پايدار و با توجه به تاثيرات تجمعي مرتبط با مقر قرارگيري پهنه ها، مكان مناسب جهت تاسيسات مشخص شد. در انتها نيز پيشنهاداتي جهت كاهش بروز آثار منفي توسعه ارايه گرديد.

Industrialization and Urban sprawl together with population growth and increases in water consumption cause water pollution and destruction of natural resources quality; these are followed by reducing access to available resources such as drinking water. Every year a significant amount of urban waste water is discharged to water resources, while natural treatment is impossible. Cities in each level require different facilities and infrastructure. optimal resource utilization with appropriate site selection for water & wastewater facilities have an important role in water quality in the major cities and can control water pollution, so it has been considered to increase the quality of life in cities, also the neglect of attention to climate condition such as morphology, hydrology and topography cause negative impacts on urban environment. There are different models and methods to select suitable sites for facilities. They are specifically important in arid land where water resources have become increasingly scarce. One of the methods is zoning. In this paper satellite images have been used to locate facilities in a typical arid city in Iran, Shiraz. The large-scaled (landscape scale) land use maps has been prepared for Shiraz-Neiriz water basin, and the distinctive zones were determined base on arid and semi arid geo-hydro morphology. Then each zone were analyzed using large-scale land use, soil and topographic factors to determine adequate potential sites for facilities by regarding sustainable development and considering the cumulative effects of upstream area. At the end, some suggestions were determined to reduce urban environment pollution.