تحليل درباره تصادفات جاده‌اي و رويكرد اقليمي با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي: جاده فيروزكوه ـ ساري

Road Accident Analysis by A Climatic Approach Using Geographic Information ystems(GIS) Case Study: Firouz koh- Sari road

بر اساس آمارهاي موجود، هر ساله هزاران نفر در اثر تصادفات جاده‌اي جان خود را از دست مي‌دهند و يا معلول مي‌شوند. مطابق آخرين آمارها در ايران ساليانه به علت تصادفات جاده‌اي بيش از 22000 نفر جان خود را از دست مي‌دهند كه اين امر فاجعه‌اي ملي محسوب مي‌شود. در اين مقاله،‌ تصادفات جاده‌اي محور فيروزكوه ـ ساري در وضعيتهاي جوي باراني، برفي، يخبندان و مه‌آلود در يك دوره سه ساله(1372- 1374) بررسي شده است. به منظور بررسي نقش اين پديده‌ها در بروز تصادفات جاده‌اي از داده‌هاي ساعتي مربوط به ايستگاههاي هواشناسي فيروزكوه، قراخيل قايمشهر و دشت ناز ساري نيز استفاده شد؛ همچنين وضعيت جوي لحظه وقوع تصادف با استفاده از اين داده‌ها تعيين شد و اطلاعات تفصيلي مربوط به تصادفات در دوره مطالعه شده نيز از بانك اطلاعات تصادفات جاده‌اي نيروي انتظامي استخراج شد. در اين مقاله با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي GIS، نقشه پراكندگي تصادفات و همچنين نقشه احتمال خطر تصادف در هر يك از وضعيتهاي برفي، باراني، يخبندان و مه‌آلود تهيه شد. براساس نتايج حاصل از نقشه‌هاي احتمال خطر تصادف، بيشترين احتمال آن هنگام ريزش باران در كيلومترهاي 125 و 130، زمان بروز پديده يخبندان در كيلومتر40، زمان ريزش برف در كيلومترهاي 29، 30، 40 و زمان بروز پديده مه در كيلومترهاي 98، 100، 106، 108، 109 و 110 بوده است. در نهايت با استفاده از نقشه‌هاي احتمال خطر تصادف در هر يك از وضعيتهاي جوي باراني، برفي، يخبندان، مه‌آلود و همچنين با استفاده از ضريب اهميت هر يك از اين پديده‌ها با توجه به فراواني تصادفات، نقشه نهايي احتمال خطر تصادف در وضعيتهاي نامساعد جوي تهيه شد؛ سپس محور مطالعه شده به سه طبقه خطر متوسط، خطر زياد و خطر بسيار زياد پهنه‌بندي تقسيم گرديد. بر اساس اين پهنه‌بندي بيشترين احتمال خطر تصادف در كيلومترهاي 35، 100، 108، 109، 110، 122، 125 و 130 در زمان وضعيتهاي نامساعد جوي وجود دارد. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه با افزايش تعداد روزهاي برفي و يخبندان در سطح اطمينان 95 درصد افزايش معناداري در تصادفات از نظر فراواني، شدت خسارات، تعداد كشته‌ها و مصدومان ديده مي‌شود.

According to available statistics, thousands of people are killed or paralyzed in road accidents every year. Based on the most recent statistics more than 22000 people have been killed in road accidents in Iran in 1381 and this means a national disaster. In this paper, accidents of Firouzkoh- Sari road, in different atmospheric conditions such as rainy, snowy, frosty and foggy have been studied in a 3 years period (1993-1996). In order to investigate the role of climatological phenomena in occurrence of accidents, the hourly data of meteorology stations of Firouzkoh, Gharakhil Ghaemshahr and Dasht-e-Naz Sari have been used and the atmospheric condition at the time of accident has been obtained from them. Detailed accident information at the study period too, has been deriven from police road accident database. In this paper the map of accidents distribution and map of probability of accident risk in different condition such as rainy, snowy, frosty and foggy has been provided by using GIS. According to the result of maps showing the probability of accident risk, the most probability risks when it is raining are on the 125th and 130th kilometers, when it is freezing is on the 40th kilometer, when it is snowing are on the 30th, 29th and 40th kilometers and when it is foggy are on the 100th, 106th, 108th, 109th and 110th kilometers. Finally, by using probability maps of accident risk in each atmospheric condition, such as rainy, snowy, icy and foggy, also by using importance coefficient of each of these phenomenon (based on frequency of accidents) the final map of probability accident risk has been produced and the road has been classified to three classes, very high risk, high risk and mid risk. Based on these classes, the highest probability of risk in inclement weather is on the 35th, 100th, 108th, 109th, 110th, 122th, 125th and 130th kilometers.