بررسي آثار ژيومورفولوژيكي سيلاب در حوضه رييس كلا: البرز شمالي

Geomorphic Impacts of Flooding in Rais Kola Watershed (North Alborz)

استفاده از مطالعات ژيومورفولوژي، با توجه به پيشرفتهاي اخير در هيدرولوژي ديرينه سيلاب، به‌عنوان مكملي براي نگرشهاي هيدرولوژيكي متداول مورد نياز است. عوامل موثر در سيل خيز بودن حوضه رييس كلا به دو دسته تقسيم مي‌شوند: الف) عوامل مربوط به حوضه زهكشي؛ ب)عوامل مربوط به كانال رود كه نقش مهمي‌ در تغيير يا ايجاد لندفرمهاي رودخانه‌اي داشته و بيشتر تحت تاثير ليتولوژي و تكتونيك قرار دارند. براي تخمين دبي با استفاده از شاخصهاي ديرينه تراز و روشهاي گياهي از چند مقطع نقشه‌برداري شد و در بازه‌هاي مختلف تنش برشي، قدرت رود و ساير پارامترهاي مورد نياز با استفاده از نرم‌افزار HEC-RAS محاسبه شد؛ سپس آثار فرسايشي و اشكال رسوبي ناشي از سيلاب بررسي شد. مطالعه حاضر نشان مي‌دهد كه با استفاده از شاخصهاي ديرينه تراز و توانش جريان در رودخانه‌هاي پرشيب و كوچك كوهستاني، مي‌توان بزرگي سيلاب را با دقت بيشتري پيش‌بيني كرد و در طراحي سازه‌ها و پهنه‌بندي خطر آن را به كاربرد.

Using of geomorphological flood studies including the recent advances in paleoflood hydrology are needed as a complement to conventional hydrological approaches. The factors effective on the Rais Kola watershed floods are divided into two categories: 1) drainage basin factors 2) river channel factors that are affected by lithology and tectonic and have played an important role on landform formation. To estimate the discharge through, paleostage indicator (PSI) and botanical methods several cross-sections of the studied channels on different reaches were used. Shear stress and stream power were estimated on the different reaches using HEC-RAS software. Then erosional effects and depositional forms generated by flood were investigated. The results showed that using paleostage and flow-competence could illustrate magnitude of flood in steep and small mountain rivers. The correct identification of flow processes is essential for proper design and accurate delineation of hazard zones.