اثر الگوي بزرگ مقياس گردش جوي ـ اقيانوسي «انسو» بر تغييرپذيري فصلي اقليم در ايران: آثار «ال‌نينو» و«لانينا» بر تغييرپذيري بارشهاي بهاري در آذربايجان شرقي

The Impact of El Nino-Southern Oscillation (ENSO) Large Scale Atmospheric-Oceanic Circulation Pattern on Inter Seasonal Climate Variability A case study: El Nino and La Niña impacts on spring precipit

با استفاده از «شاخصهاي دماي سطح آب» نقش پديده جوي ـ اقيانوسي انسو در تغييرپذيري بارشهاي بهاري استان آذربايجان شرقي مطالعه‌شده است. نتايج حاصل از به‌كارگيري روش تحليل همبستگي «پيرسون» بيانگر ارتباط معنا‌دار مثبت بين شاخصهاي 2+1Nino و3Nino و بارشهاي بهاره ايستگاههاي آذربايجان شرقي است. اين امر به معناي افزايش ميزان بارشهاي بهاري به هنگام ال‌نينو(فاز مثبت يا گرم) و بر عكس آن، يعني كاهش بارشها در فاز منفي يا لانينا (فاز سرد) است. در بين ايستگاههاي مطالعه شده بيشترين ميزان همبستگي بارش بهاري با شاخصهاي انسو در ايستگاه ميانه و مراغه است و كمترين ميزان همبستگي در ايستگاه سراب محاسبه شده است. مقادير ضريب همبستگي محاسبه شده بين بارش و شاخصهاي انسو بيانگر نقش عوامل جغرافيايي در ميزان تاثير‌پذيري از پديده انسو مي‌باشد؛ به اين معنا كه در استان آذربايجان شرقي از غرب به شرق و از شمال به جنوب بر ميزان همبستگي يا به عبارت ديگر بر ميزان تاثيرپذيري بارش از پديده انسو افزوده مي‌شود كه اوج اين افزايش در ايستگاه ميانه قابل مشاهده است.

The present research aimed at studing the roles and effects of El Ni?o-Southern Oscillation (ENSO) Atmospheric and oceanic Circulation phenomenon in the changeability of inter seasonal spring rainfalls in East Azerbaijan Province of Iran. The results of applying Pearson analysis indicated positive and significant correlations between Nino1+2 and Nino3 Sea Surface Temperature (SST) indices and spring precipitation in the stations under study, which is an indicative of the increase in spring precipitation during the occurrence of El Ni?o (positive or warm phase in ENSO), and precipitation reduction during the negative or La Ni?a (cold phase). Also, the results showed that the maximum correlation of spring precipitation with the ENSO SST indices existed in Mianeh and Maragheh Stations and the minimum correlation was in Sarab Station. The calculated correlation coefficient rates between the spring precipitation and ENSO SST indices indicated the effect of latitude (geographical factors) on the amount of affectedness from ENSO, meaning that in East Azerbaijan, the amount of correlation increases from east to west and from north to south, the maximum of which can be seen in Mianeh Station.