پهنه‌بندي خطر حركات توده‌اي مواد در حوضه آبريز ليقوان چاي

The Zonning of Mass Movements Hazard: Ligvan-Chai Basin

حوضه آبريز ليقوان‌چاي‌در دامنه شمالي توده كوهستاني سهند واقع شده است. تحول اين حوضه، خصوصاً در كواترنر جديد، جدا از تحول مخروط آتشفشاني سهند نيست. به دليل حاكميت سيستم فرسايشي پريگلاسير و رودخانه‌اي، در دامنه شمالي اين توده كوهستاني، وقوع حركات دامنه‌اي، جريان‌هاي رودخانه‌اي و سيلابي، ازعمده‌ترين پديده‌هاي مورفوژنيك ‌ومخاطرات‌ژيومورفولوژيك حوضه آبريز ليقوان‌چاي مي‌باشند كه علاوه براينكه سكونتگاه‌هاي روستايي و شهري را مورد تهديد قرار مي‌دهند، از تنگناهاي ژيومورفولوژيكي موجود بر سر راه برنامه‌هاي عمراني منطقه محسوب مي‌شوند. پژوهش حاضر، به بررسي و پهنه‌بندي حركات توده‌اي مواد در حوضه‌ زهكشي ليقوان مي‌پردازد و نتيجه آن از طريق ارايه نقشه پهنه‌بندي خطر حركات توده‌اي مواد و مميزي مناطق پرخطر ـ كم خطر سعي دارد، برنامه ريزان و مديران اجرايي را به سوي برنامه ريزي و مديريت صحيح كاربري زمين سوق دهد. به اين ترتيب، توسعه بخش‌هاي مسكوني، كشاورزي، صنعتي و غيره، در اراضي دور از مخاطرات ژيومورفولوژيكي تا حدودي امكان پذير خواهد شد. نقشه پهنه بندي خطر حركات توده اي مواد، با استفاده از نقشه‌هاي توپوگرافي رقومي شده به مقياس 1:250000 و 1:50000و نقشه‌هاي زمين شناسي و ژيومورفولوژي و داده‌هاي سنجش از دور( تصاوير ماهواره اي ETM ، 2002) و بهره گيري از سيستم اطلاعات جغرافيايي GIS)) شامل نرم افزارهاي ARC/GISوARC/VIEW و براساس هشت متغير(شيب، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، فاصله از روستا يا شهر، ليتولوژي، كاربري زمين و بارش) ارايه گرديد. نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهد كه در حدود 11/36 درصد منطقه مطالعاتي از نظر استعداد وقوع حركات توده‌اي مواد، در محدوده خطر متوسط تا بسيار شديد قرار دارند و 66/64 درصد زمين لغزش ها در همين محدوده اتفاق افتاده است. كليدواژگان DOI:

The Ligvan-chai basin is located on the north slope of Sahand mountain.The evolution of this basin is inseparable from the Sahand mountain transformation. Due to dominant of the perglacier and fluvial erosion systems, on the north slope of Sahand mountain, Mass movements, fluvial flows and flood are the morphogenic phenomena and the geomorphological hazards in the Ligvan-chai basin. These events threated the cities and rural settlements. They prevente to progress development programes. This study present the zonning of mass movements hazard on the Ligvan-chai .It try to mapping of the mass movemnts hazards and recognition of high hazard – low hazard regions, so that planners and managers lead to planning and accurate management of landuse.Therfore,it is possible the development of agricultural, settlements and industrial sections, in the area of faraway the geomorphological hazards. The zonning of mass movemnts hazard’s map draw by the digitaly topography maps (1: 250000 and 1:50000), geology and geomorphology maps,Remote sensing data,GIS(Arc/Inf and Arc/View). The variaibles are slope, distance of fault, distance of stream, distance of rurale, distance of route, precipitation, litology and landuse.Results indicated that , 36.11% of the study region is located on the medium zone–very high hazard,the point view of mass movements hazard.