نقش تحول كاركرد مرز بر فضاي جغرافيايي(منطقه مورد مطالعه: بخش باجگيران در مرز ايران و تركمنستان)

Role of Transition in Border Function on Geographical Space :Bajgiran Area in the Iran and Turkmenistan Border

يكي از عمده‌ترين تحولات دهه گذشته فروپاشي شوروي و فروريختن ديوار آهنين بلوك شرق بود. بعد از اين فروپاشي باز شدن مرز ايران و تركمنستان در استان‌هاي خراسان و گلستان از جمله وقايعي بود كه موجب تحولات عظيمي در سطح استانهاي مزبور و منطقه گرديد كه مناطق مرزي نيز از اين تحولات در امان نماندند. اين‌ مقاله بخشي از يك تحقيق ميداني بوده است كه‌ با استفاده‌ از منابع‌ كتابخانه اي‌ و همچنين‌ كار ميداني با انجام مصاحبه‌ با مسيولين‌ و مردم محلي‌ و با استفاده از پرسشنامه‌هاي‌ پخش‌ شده‌ در سطح‌ روستاهاي منطقه مورد مطالعه (باشيوه مطالعه پانل) و در نهايت‌ با استفاده‌ از مشاهدات‌ محلي تهيه شده و سعي دارد تا تحولات فضايي صورت‌گرفته در منطقه مرزي باجگيران در دوره بعد از بازگشايي و مقايسه آن با دوره قبل از بازگشايي مرز را بررسي‌ كند. فرضيه اصلي تحقيق عبارت است ازاينكه: " بازگشايي مرز ايران و تركمنستان در منطقه باجگيران باعث تحول در كاركرد مرز شده و اين تحول كاركردي فضاي جغرافيايي جديدي را در زمينه هاي مختلف ايجاد كرده است". بعد از بازگشايي مرز ايران و تركمنستان در منطقه باجگيران، اين منطقه شاهد تغييرات فضايي و جغرافيايي در زمينه‌هاي حمل و نقل،‌ سكونتگاههاي روستايي-شهري، ارتباطات و تاسيسات عمومي و داير شدن تعداد زيادي از نمايندگي‌هاي ادارات و سازمانهاي دولتي و غير دولتي و همچنين تغيير روند حركت جمعيت بخصوص در شهر باجگيران بوده است، بطوري كه نماي اين شهر نسبت به قبل از بازگشايي تحولي اساسي داشته است. تحقيق فوق با هدف بررسي تحولات فضايي و ساختاري صورت گرفته در منطقه مرزي باجگيران با استفاده از شاخصهاي مورد نظر اثرات تحول كاركرد مرز را مورد بررسي قرار خواهد داد.

Collapse of former Soviet Union and fall down of eastern block wall of the most major transitions in the past decade. After this collapse, opening of Iran and Turkmenistan border in Khorasan and Golestan provinces was one of the events, which resulted in great changes within these provinces as well as region including border areas. This paper is a part of field survey, which includes literature survey, interviewing with local authorities and people, distributing questionnaires among the residents in the villages of the study area (using panel study method) and finally local observations. The paper aims to investigate spatial changes happened in the border area of Bajgiran in the period of after opening of the border as compared with before opening of the border. The main assumption of the research can be expressed in this way: “ Opening of the border of Iran and Turkmenistan in the Bajgiran region has made some changes in the border function and these functional transition has created a new geographical space in different fields”. There have been spatial and geographical changes in the field of transportation, villager – urban residential areas, public communications and facilities, establishment of great number of branch offices and governmental and non – governmental organization as well as change in the population movement process especially in the Bajgiran city, so that there is basic change in the view of this city as compared with before opening. The above-mentioned research will investigate the role of border function changes with the aim of study of spatial and structural transitions in the Bajgiran region.