بررسي نقش مايه هاي تزييني در جوراببافي منطقه آلاشت مازندران

The Decorative Motifs of the Hand-Woven Socks of the Allasht area of Mazandaran

روستاهاي مازندران ميراث دار هنرهاي دستي و بومي است كه در گذر زمان رو به فراموشي نهادهاند. بافته هاي روستايي ازجمله هنرهاي كاربردي است كه حاصل تلفيق باورهاي قومي و سليقه ذوقي بافنده است. در جهت حفظ اصالت و هويت بومي، توجه به نقش مايه هاي غني اين آثار مي تواند راه گشا باشد. در حال حاضر روستاي قديمي آلاشت كه امروزه يكي از شهرهاي شهرستان سوادكوه محسوب مي شود، از مراكز مهم توليد انواع بافته هاي بومي به ويژه جوراببافي است. اين پژوهش سعي دارد، نقشمايه هاي تزييني بهكاررفته در جوراببافي منطقه آلاشت را معرفي كند. اطلاعات اوليه در اين پژوهش به شيوه ميداني از روستاي آلاشت به دست آمده است. همچنين از منابع مكتوب و اسناد كتابخانه اي نيز در تبيين اين مقاله استفاده شده است. بر پايه تحقيقات توصيفي تحليلي به عمل آمده در نقش مايه هاي جوراب آلاشت، نمود اشيا و عناصر طبيعي در دستبافته به گونه اي موجز و خلاصه شده، نمايانگر ديدگاه خلاقانه و تيزبين بافنده است. هنرمند بافنده، فرم هاي پيچيده را به فرم هاي ساده و بيتكلف تبديل كرده و در عين حال به ارزش نقش افزوده است. نقوش انساني بهندرت در دستبافت ها ديده شده، ولي نقش حيوانات، پرندگان، درختان و گياهان كاركرد بهتري دارد. اهداف مقاله 1- شناخت و دستيابي به نقش مايه هاي جوراب بافي منطقه آلاشت مازندران 2- شناخت ويژگي هاي بصري و مفاهيم پنهان در نقش مايه هاي جوراب بافي منطقه آلاشت مازندران. سوالات مقاله 1- تنوع بصري و مفهومي نقش مايه هاي جوراب بافي منطقه آلاشت چگونه است؟ 2- مهم ترين مفاهيم نمادين مستتر در نقش مايه هاي منطقه آلاشت مازندران كدام است؟

The Decorative Motifs of the Hand-Woven Socks of the Allasht area of Mazandaran Abstract The villages of Mazandaran are the heritance of domestic and local arts which are unfortunately on the merge of extinction. Village-made textual item are among the applied arts that are created as a compilation of local beliefs and the personal taste of the weaver. In order to preserve the beauty of this art and its domestic traits, research on the decorative motifs of this artwork seems necessary. Currently, the old village of Alasht from the province of Savad Kooh is considered as an important center for local weavings especially sock-weaving. This research endeavors to introduce the decorative motifs applied on the hand-woven socks of the Alasht area. The initial data for this research was collected at the area; correspondingly written documents and library research were used in compiling the paper. The decorative motifs applied on the hand-woven socks reflect the beliefs and theories of the weaver in which complex patterns and designs are abridged into simple and humble designs that reflect the creative and intelligent mind of the weaver. Human motifs are rarely applied on the hand-woven socks; however, animal, bird, and herbal motifs are used abundantly. Accordingly, the hand-woven socks of the Allasht area are a simple but valuable piece of creation. Research aims: 1- Reconginzing the decorative motifs of the hand-woven socks of the Alasht area. 2- Identifying the visual elements and hidden artistic phenomena on the decorative motifs of the hand-woven socks of the Alasht area. Research questions: 1- How are the visual and conceptual motifs of the hand-woven socks diverse? 2- What is the most significant decorative motif applied on the socks of the Alast area? Keywords: motifs, sock-weaving, Alasht, local beliefs