بررسي برهان لِمّ و اِنّ و ارزش معرفتي آنها

Priori Demonstration and Posteriori Demonstration and Their Epistemic Values

در اين نوشتار كه در باب برهان لمّ و انّ است، مباحثي همچون تاريخچه دو برهان، وجه نامگذاري، نام‌هاي ديگر، معيار لمّي و انّي بودن برهان و اقسام هر يك از برهان‌هاي لمّ و انّ و همچنين ارزش معرفتي آنها بررسي شده و در اين باره در كنار آثار دانشمندان برجسته اسلامي كلمات فارابي و بهمنيار نيز كه با ديگر منطق‌دانان تفاوت دارد كانون توجه بوده است. همچنين شيوه انتاج در برهان انّي از باب ملازمات، وجه شرافت برهان لمّي و برخي احكام ديگر اين دو برهان بررسي شده و به بهترين و محكم‌ترين برهان لمّي اشاره رفته است.

Focusing mainly on Farabi and Bahmanyarʹs logical works which are different from those of other logicians, the present article on priori and posteriori demonstrations studies topics such as a short history of the two demonstrations, philosophy of their naming, other names attributed to them, criterion for their being priori or posteriori, their divisions and their epistemic values. It also deals with the way of deduction in posteriori demonstration, the priority of priori demonstration over posteriori demonstration etc. and introduces the best and the most solid kind of priori demonstrations.