مطالعه تاثيرپذيري تعداد روزهاي باراني از پديده انسو در ايران

Study of the number of rainy days and effect of ENSO phenomenon at the country level

در اين پژوهش نقش پديده هاي جوي- اقيانوسي انسو در تغييرپذيري تعداد روزهاي باراني كشور براساس اطلاعات 30 ايستگاه همديد در يك بازه زماني بلند مدت از بدو تاسيس تا سال 2005 ميلادي بررسي گرديد. به اين ‌منظور از شاخص هاي اقليمي SOI، MEI، 2+1NINO، 4/3NINO، 3NINO، 4NINO، NOI، SST و PNA به عنوان متغير مستقل استفاده شد. ترسيم نقشه پهنه بندي تعداد روزهاي باراني كشور نشان داد تعداد روزهاي باراني سطح وسيعي از كشور بين دامنه 15 تا 56 روز در سال مي باشد كه گوياي آن است كه بيش از نيمي از كشور، سالانه بين 309 تا 350 روز، خشك و بدون بارندگي مي باشد. نتايج به‌دست آمده از به‌كارگيري روش تحليل همبستگي پيرسون نيز بيانگر ارتباط بين شاخص هاي اقليمي انسو و تعداد روزهاي باراني ايستگاه هاي همديد كشور بود. از ميان شاخص هاي اقليمي، همبستگي بين شاخص 3NINO با تعداد روزهاي باراني سالانه، در بيشترين تعداد ايستگاه ها حاصل شد و شاخص SST در رتبه بعدي قرار داشت. در مقابل شاخص اقليمي PNA تنها با تعداد روزهاي باراني چهار ايستگاه، همبستگي نشان داد، كه شاخص ضعيف و لرزاني مي باشد. مقايسه تعداد روزهاي باراني سالانه در فازهاي گرم (النينو) و سرد (لانينا) انسو نيز نشان داد تعداد روزهاي باراني در فاز النينو بيش از لانينا بود كه مويد افزايش تعداد روزهاي باراني كشور در فاز النينو است. در بين ايستگاه هاي مورد مطالعه، بيشترين ميزان همبستگي تعداد روزهاي باراني با شاخص 3NINO در ايستگاه سبزوار معادل 49/0 و كمترين ميزان همبستگي معني دار در ايستگاه هاي بوشهر و شيراز معادل 28/0 محاسبه گرديد. مقادير ضريب همبستگي مورد محاسبه بين تعداد روزهاي باراني سالانه با 3NINO و ساير شاخص ها، بيانگر نقش و اهميت ساير عوامل مانند عوامل جغرافيايي است. به طوري كه در پهنه ايران از جنوب و جنوب‌شرق كشور به شمال و شمال‌شرقي، بر ميزان همبستگي و يا بر ميزان تاثيرپذيري از پديده انسو افزوده مي شود.

In this study the role of ENSO atmospheric-ocean phenomena in variability of the number of country rainy days was studied. For assessment of ENSO role indexes of SOI, MEI, NINO1+2, NINO3.4, NINO3, NINO4, NOI, SST and PNA were used. Zoning map of the country and the number of rainy days showed, rainy days of country wide level is between 15 to 56 days in year, which indicated that more than half of the country is dry annually, between 309 to 350 days without rainfall. The results of applying the Pierson correlation analysis, expressed the relationship between ENSO climatic indexes and the number of rainfall days annual stations isometropia of country. Among the climatic indexes, the correlation between NINO3 index with rainy days was the maximum number of stations and SST index were in the next rank. However PNA climatic index with rainy days showed only four stations had correlation and that PNA index is a weak one. Comparing the number of rainy days in the warm phases (El-Nino) and cold (La-Nina) showed the number of rainy days in El-Nino was more than La Nina phase that confirmed, the occurrence of El-Nino phase increase the number of rainy days of country. Among the stations studied, the highest correlation with the number of rainy days was in Nino3 index Sabzevar (0.49) and the lowest correlation in Shiraz and Bushehr stations (0.28). Calculated correlation coefficient between the number of rainy days with Nino3 and other indexes, expressed the important role of other factors such as geographical factors. So that in the area of South and South-East to Northeast, the correlation or the effect of the ENSO phenomenon increases.