ارزيابي حساسيت معادله فايو پنمن- مانتيث 56 نسبت به تغييرات سرعت باد در غرب ايران

Evaluation of Sensivity of FAO-56 Penman-Monteith to the Wind Speed Variations in West of Iran

در اين پژوهش حساسيت معادله فايو پنمن- مانتيث 56 نسبت به تغييرات سرعت باد در شهرهاي سنندج، اروميه و تبريز مورد بررسي قرار گرفت. براي محاسبه تبخير و تعرق پتانسيل گياه مرجع از نرم‌افزار REF-ET استفاده گرديد. داده‌هاي مربوط به 12 پارامتر در دوره آماري مشترك 41 ساله (2005-1965) براي 3 ايستگاه مورد بررسي به‌صورت ماهانه به‌عنوان ورودي نرم‌افزار در نظر گرفته شد كه شامل: متوسط حداكثر دما، متوسط حداقل دما، متوسط دماي خشك، متوسط دماي نقطه شبنم، حداكثر رطوبت نسبي، حداقل رطوبت نسبي، متوسط رطوبت نسبي، سرعت باد، بارش، فشار بخار و ساعات آفتابي مي‌باشند. حساسيت معادله پنمن- مانتيث فايو 56 به نسبت تغييرات 10 درصدي و 20 درصدي پارامترها مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه تغييرات تبخير و تعرق گياه مرجع نسبت به تغييرات كاهشي سرعت باد حساس‌تر بوده و بيش‌ترين تغييرات آن در كاهش 20 درصدي سرعت باد مشاهده گرديد. بيش‌ترين درصد تغييرات تبخير و تعرق در ايستگاه تبريز و كم‌ترين تغييرات تبخير و تعرق در ايستگاه اروميه رخ داد. تغييرات تبخير و تعرق نسبت به درصد تغييرات سرعت باد در شهرهاي سنندج و تبريز خطي و در شهر اروميه تقريبا غيرخطي بود.

In this study, the sensitivity of daily potential evapotranspiration (ET0) (as calculated by Penma-Monteith FAO 56 and REF-ET software) in Sanandaj, Urmia and Tabriz to the certain changes in wind speed was assessed. Using a 41 years (1965-2005) dataset, 12 different weather parameters were employed in monthly scale as the input of PM-FAO 56 method. The aforementioned parameters include: Mean of maximum temperature; mean of minimum temperature; monthly mean temperature; mean of dew point temperature; minimum relative humidity; maximum relative humidity; monthly mean relative humidity; wind speed; precipitation; vapour pressure and sunshine duration. The sensitivity of the PM-FAO-56 to 10-20 percent changes in above weather parameters were investigated. The model results indicated that the daily ET0 in the study sites is more sensitive to the changes in wind speed than other weather parameters. As expected, the maximum changes were observed for 20% senario, but the absolute changes were higher for the reduction case (-20%). The highest and lowest ET0 sensitivities were occurred in Tabriz and Urmia, repectively. For Tabriz and Sanandaj sites the sensitivity of the ET0 to the changes in wind speed behaved linear, but in Urmia was nearly non-linear.