بررسي آثار تكانه‌هاي داخلي و خارجي بر تورم در ايران

An Investigation into the Impacts of Internal and External Shocks on Inflation in Iran

در اين تحقيق آثار تكانه‌هاي داخلي(رشد توليد و رشد نقدينگي) و خارجي (رشد نرخ ارز و رشد شاخص بهاي كالاها و خدمات وارداتي) بر تورم ايران را با بكارگيري الگوي خودرگرسيون برداري طي سال‌هاي (1386-1352) مورد مطالعه قرار داديم. براساس اين نتايج به اين نتيجه رسيديم كه رابطه بين رشد توليد و تورم منفي و رابطه بين رشد نقدينگي و رشد نرخ ارز و نيز رشد شاخص بهاي كالاها و خدمات وارداتي با تورم مثبت مي‌باشد. همچنين، نتايج اين تحقيق حاكي از آن است كه توليد در وقفه دوم اثر منفي بيشتري بر تورم نسبت به اثر مثبت عرضه پول بر تورم در وقفه دوم دارد با اين حال اثر عرضه پول بر تورم در وقفه دوم از ساير متغيرهاي الگو بيشتر است. بررسي نتايج توابع عكس‌العمل آني نيز مويد نتايج فوق مي‌باشد، يعني تمام متغيرها داراي علامت‌هايي مطابق تيوري‌هاي اقتصادي مي‌باشند، بطوري‌كه با افزايش رشد توليد به اندازه يك انحراف معيار تورم كاهش مي‌يابد و همچنين با افزايش ساير عوامل موجود تورم نيز افزايش مي‌يابد.آزمون عليت گرانجر به منظور بررسي رابطه علي بين متغيرهاي مربوطه و تورم انجام گرفت كه نتايج حاكي از رابطه علي يك طرفه‌اي از سوي سه متغير نرخ رشد، توليد نرخ رشد نقدينگي و نرخ رشد شاخص بهاي كالا ها و خدمات وارداتي به سمت تورم مي‌باشد، درحالي كه بر اساس نتايج اين آزمون نرخ رشد ارز شاخص بهاي كالاها و خدمات وارداتي را متاثر مي‌كند و اثر آن از اين طريق بر تورم ظاهر مي‌گردد. در نهايت، براساس نتايج جدول تجزيه واريانس مي‌توان به اين نتيجه ضمني رسيد كه در بلندمدت رشد توليد و رشد نقدينگي به‌ترتيب بيشترين سهم در درصد توضيح‌دهندگي تورم را دارند و نيز رشد نرخ ارز نيز در كوتاه‌مدت از عواملي است كه در دوره‌اي بسيار كوتاه‌مدت سهم زيادي در توضيح‌دهندگي تورم (بعد از خود تورم) در ايران دارد. اين در حالي است كه بلافاصله رشد توليد سهم خود را از درصد توضيح دهندگي تورم افزايش داده، بطوري‌كه در ميان‌مدت بر رشد نرخ ارز پيشي مي‌گيرد.

This article investigates the impacts of internal and external shocks on inflation in Iran by using Vector Auto regression (VAR) model. The data have been captured during (1973-2007).The results of VAR model indicate a negative relationship between inflation and increase of output, on the one hand, and positive relationship between inflation and other variables (foreign currency growth rate, liquidity increase and growth in CPI and imported services prices), on the other hand. The results of VAR model also show that the negative impact of output on inflation in second lag exceeds the positive impact of money supply on inflation in second lag. The Impulse –responses functions (IRF) approve the above, too. Besides, the variance decomposition indicates that in the short run, the contribution of exchange rate on inflation is more than other variables, while in the long run, growth of output and increase in liquidity make the biggest contribution in the explanation of inflation. In sum, output and liquidity have persistent impact on inflation in Iran.