بانك جهاني سوخت هسته‌اي: موانع و چشم‌اندازها

International Nuclear Fuel Bank: Obstacles and Outlooks

نگراني‌هاي جامعه جهاني در دوران بعد از جنگ سرد در مورد اشاعه سلاح‌هاي هسته‌اي در جهان و احتمال قاچاق مواد و فناوري‌هاي غني‌سازي و بازفرآوري توسط گروه‌هاي غيردولتي، تلاش جدي براي اتخاذ اقدامات موثر بين‌المللي را به دنبال داشت. در اين رابطه، نقش كشورهاي هسته‌اي برخوردار از قدرت سياسي، نظامي و اقتصادي در شكل‌دهي به مقررات و هنجارهاي بين‌المللي بيش از پيش قابل ملاحظه است. اين گروه از كشورها ضمن حفظ انحصار هسته‌اي خود درصدد برآمدند تا با استفاده از موقعيت بين‌المللي، تمايل جامعه جهاني براي طرح پيشنهادات مختلف به منظور تشكيل بانك جهاني سوخت با هدف تضمين عرضه بين‌المللي سوخت هسته‌اي به كشورهاي فاقد چرخه سوخت را بيش از پيش افزايش دهند. تلاش و لابي گسترده كشورهاي هسته‌اي براي ترغيب كشورها به عدم توسعه توانمندي‌هاي توليد سوخت بومي از طريق ارايه جايگزين‌هاي متعدد در نهايت با تصويب تشكيل بانك سوخت از سوي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در سال 2010 به نتيجه رسيد. در اين پژوهش سعي بر ‌آن است تا ضمن بررسي زمينه‌هاي تشكيل بانك بين‌المللي سوخت هسته‌اي، موانع و چشم‌اندازهاي آن نيز مورد ارزيابي قرار گيرد.

International concerns about proliferation of nuclear weapons following the Cold War and possible smuggling of nuclear material as well as enrichment and reprocessing technologies by illegal groups, have given rise to efforts to invoke effective international measures. Meanwhile, nuclear-weapon states with dominant political, military and economic power play a more important role in this respect to shape the international norms and regulations. While maintaining their nuclear monopolies, such states have decided to promote establishment of a world bank of nuclear fuel in order to ensure international supply of nuclear fuel to countries without a nuclear fuel cycle. Endeavors and lobbying by nuclear states to discourage development of local nuclear capabilities by other countries through offering various alternatives finally prompted International Atomic Energy Agency to give the green light for the establishment of the nuclear fuel bank in 2010. The present paper discusses background of the international nuclear fuel bank while focusing on the existing barriers and future outlooks.