بررسي جوانه‌زني جنين زيگوتيكي باريجه در شرايط درون شيشه‌اي

Investigation of in vitro Germination of Zygotic Embryo of Ferula gummosa

مقدمه: باريجه از گياهان دارويي - صنعتي بومي كشور است كه به دليل برداشت‌هاي بي‌رويه از عرصه‌هاي طبيعي و داشتن مشكل تكثير در حال انقراض است. هدف: در اين مطالعه، جوانه‌زني درون شيشه‌اي جنين زيگوتيكي باريجه (با منشا اصفهان) مورد بررسي قرار گرفت. روش بررسي: اثر فاكتورهاي نوع محيط كشت (B5 و ¼ MS)، تيمار هورموني (صفر و GA3 mgl-1 5/0)، ميزان‌ سرمادهي ‌جنين (صفر و 6 روز) و وضعيت نوري كشت‌ها (هفته اول در تاريكي و بعد انتقال به فتوپريود 16 ساعته و يا از همان ابتدا تحت فتوپريود 16 ساعته) بر جوانه‌زني جنين و خصوصيات گياهچه‌هاي حاصل از آنها مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج: بيشترين جوانه‌زني جنين (100 درصد) انجام شد. GA3 ارتفاع ‌بخش‌ هوايي بيشتر و قطر طوقه‌ كمتري را براي گياهچه‌هاي حاصله ايجاد كرد. توليد برگ اصلي در گياهچه‌ها، بيشتر در محيط كشت ¼ MS و توليد ريشه فرعي در هر دو نوع محيط كشت مشاهده شد. سرمادهي جنين بر توليد برگ اصلي و ريشه فرعي در گياهچه‌ها تاثير منفي داشت. توليد برگ اصلي از گياهچه‌هاي حاصل از جنين‌هاي 6 روز سرمادهي شده، در محيط‌ كشت فاقد هورمون در‌ حالتي‌ كه در وضعيت نوري يك‌ هفته‌ ‌اول در تاريكي و بعد انتقال ‌به فتوپريود 16 ساعته قرار گرفتند و نيز در محيط‌ كشت حاوي GA3 در حالتي ‌كه از ابتدا تحت فتوپريود 16 ساعته قرار گرفتند، مشاهده شد. همچنين، توليد ريشه فرعي، در كشت‌هايي كه از ابتدا تحت فتوپريود 16 ساعته قرار گرفتند مشاهده شد. نتيجه‌گيري: كشت جنين باريجه ابزار مفيدي براي غلبه بر خواب بذر و بهبود جوانه‌زني مي‌باشد. گل‌واژگان: جوانه‌زني درون شيشه‌اي، جنين زيگوتيكي، سرمادهي، وضعيت نوري، باريجه

Background: Galbanum is one of the endemic medicinal-industrial plants of Iran that is extincting because of irregular and unsuitable harvesting from natural habitats and its propagation problems. Objective: In this study, in vitro germination of zygotic embryo of galbanum (originated from Esfahan) was investigated. Methods: The effects of medium (B5 and ¼ MS), hormonal treatment (0 and 0.5 mgl-1 GA3), duration of cold treatment of cultured embryos (0 and 6 days) and light condition of cultures (for first week in darkness and then under 16-h photoperiod or only under 16-h photoperiod) factors on embryo germination and characteristics of obtained plantlets were investigated. Results: Maximum embryo germination (100%) was obtained. GA3 caused more height of shoot and less diameter of basal ring in obtained plantlets. Production of primary leaves in plantlets was mainly observed in ¼ MS medium and the highest production of secondary roots in plantlets was obtained in the both media. Cold treatment of cultured embryos had negative effect on production of primary leaves and secondary roots in plantlets. Production of primary leaves in obtained plantlets from cold treated embryos (for 6 days) was observed in hormone-free media, that were incubated for first week in darkness and then under 16-h photoperiod, and in media containing GA3, that were incubated only under 16-h photoperiod. Also, production of secondary roots in those plantlets was observed in the media incubated only under 16-h photoperiod. Conclusion: Embryo culture of galbanum is a useful method for overcoming seed dormancy and it also improves germination. Keywords: In vitro germination, Zygotic embryo, Cold treatment, Light condition, Ferula gummosa