تحمل تنش كمبود آب در گوجه فرنگي در همزيستي با قارچ هاي ميكوريز آربوسكولار

Tolerance to Water Deficit Stress in Tomato Inoculated with Arbuscular Mycorrhizal Fungi

خشك سالي و كمبود بارندگي در سال هاي اخير يكي از مشكلات در حال افزايش در بسياري از كشورهاي جهان بوده كه توليد محصولات كشاورزي را محدود ساخته است. يكي از راه كار هاي مناسب در كشاورزي پايدار براي مقابله با تنش خشكي، برقراري رابطه همزيستي گياهان با قارچ هاي ميكوريزي مي باشد. بدين منظور آزمايش گلخانه اي با گياه گوجه فرنگي (رقم بهتا) و با دو گونه قارچ ميكوريز شامل: Glomus intraradices(Gi) و Glomus etunicatum(Ge) در يك خاك استريل و به صورت فاكتوريل بر پايه طرح كاملاً تصادفي و با سه تكرار انجام شد. پس از استقرار گياهان، سه محدوده رطوبت خاك شامل: FC-FC 9/0،FC 8/0-FC7/0 و FC65/0-FC55/0 به گلدان ها اعمال گرديد. نتايج نشان داد كه با كاهش رطوبت خاك، درصد كلنيزاسيون ميكوريزي هر دو گونه قارچ كاهش يافت. تلقيح گياه با Gi و Ge وزن خشك بخش هوايي را به ترتيب 5/14 و 2/16 درصد نسبت به شاهد افزايش داد و با كاهش رطوبت خاك وزن خشك بخش هوايي كاهش يافت. صرفنظر از سطح رطوبت خاك، قارچ هاي ميكوريزي محتواي نسبي آب برگ(RWC)، پتانسيل آب برگ (LWP) و هدايت روزنه اي (gs) را به طور معني داري (01/0P < ) افزايش دادند و با كاهش رطوبت خاك ميزان هر سه متغير كاهش يافت. گياهان ميكوريزي در هر سه سطح رطوبتي داراي غلظت فسفر بيشتري در بخش هوايي نسبت به گياهان شاهد بودند. تنها قارچ Geبه طور معني داري پتاسيم بخش هوايي را افزايش داد. صرفنظر از گونه هاي قارچي، با كاهش رطوبت خاك، غلظت فسفر و پتاسيم در بخش هوايي كاهش يافت. با توجه به نتايج حاصل از اين تحقيق چنين استنباط مي شود كه قارچ هاي ميكوريز آربوسكولار در افزايش رشد گوجه-فرنگي و جذب عناصر غذايي در شرايط تنش كمبود آب نقش موثري دارند

Drought and low rainfall are arising problems in recent years in many countries that limit agricultural production. An appropriate solution to overcome water deficit stress in sustainable agriculture is establishment of mycorrhizal symbiosis in plants. Mycorrhizal fungi affect plant growth by widespread activity in roots and soil. A greenhouse experiment was carried out using tomato (Lycopersicon esculentum L. cv. Behta) plants inoculated with two species of mycorrhizal fungi Glomus intraradices (Gi) and Glomus etunicatum (Ge) in a sterile soil. The experiment was factorial based on a completely randomized design with three replications. After plants establishment, three ranges of soil moisture: (0.9FC–FC) [D0] and (0.7FC-0.8FC) [D1] and (0.55FC-0.65FC) [D2] were applied to the pots. In both fungal species root mycorrhizal colonization decreased by decreasing soil moisture. Inoculation of plants with Gi and Ge increased shoot dry weight by 14.5% and 16.2%, respectively, compared to non-mycorrhizal plants but shoot dry weight declined by decreasing soil moisture. Mycorrhizal fungi significantly (P < 0.01) increased leaf relative water content (RWC), leaf water potential (LWP) and stomatal conductance (gs) but these parameters were decreased by decreasing soil moisture. Mycorrhizal plants at all levels of soil moisture had more shoot P concentration than the control plants, but Ge significantly increased shoot K concentration. Thus, both P and K contents decreased by decreasing soil moisture. Based on the results, it can be concluded that the arbuscular mycorrhizal fungi can increase tomato growth and nutrient uptake under water deficit stress.