بررسي عملكرد و شاخص هاي ارزيابي تنش در ژنوتيپ هاي پيشرفته جو تحت تنش خشكي انتهاي فصل

Evaluating Yield and Drought Stress Indices under End Season Drought Stress in Promising Genotypes of Barley

به منظور بررسي تاثير تنش خشكي آخر فصل بر عملكرد، اجزاي عملكرد و شاخص هاي ارزيابي تنش در 20 ژنوتيپ پيشرفته جو، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي بيرجند در سال زراعي 87-86 به اجرا درآمد. تيمارهاي آزمايش، شامل تنش خشكي در دو سطح شاهد (آبياري كامل) و قطع آبياري در مرحله 50 درصد ظهور سنبله، و ژنوتيپ هاي جو شامل 20 ژنوتيپ در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه قطع آبياري به ترتيب موجب كاهش 64/14 و 12/8 درصدي عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك جو نسبت به تيمار آبياري كامل گرديد. بر اساس شاخص SSI ژنوتيپ هاي شماره 2، 3، 7، 9، 10 و 15، از نظر شاخص STI و GMP ژنوتيپ هاي شماره 5، 8، 18 و 20، بر اساس شاخص MP ژنوتيپ هاي شماره 8، 18 و 20 و بر اساس TOL ژنوتيپ هاي شماره 2، 3، 7، 9 و 10 به عنوان ژنوتيپ هاي متحمل به خشكي آخر فصل انتخاب شدند. جمع بندي نتايج حاصل از بررسي همبستگي نشان مي دهد كه شاخص هاي MP، GMP و STI بهترين شاخص ها براي گزينش و تعيين ژنوتيپ هاي متحمل به تنش خشكي آخر فصل در بين ژنوتيپ هاي مورد بررسي جو مي باشند. با بررسي كليه شاخص ها و با توجه به اين كه بهترين ژنوتيپ ها، ژنوتيپ هايي با عملكرد بالا در شرايط عادي و حداقل كاهش عملكرد در شرايط تنش است، ژنوتيپ هاي 26216/4/Arar و 5th EBYTM83-4 به عنوان متحمل ترين ژنوتيپ ها انتخاب گرديدند.

To study the effects of end season drought stress on yield, yield components and drought stress indices in barley, a split plot experiment arranged in randomized complete block design with three replications was conducted at the Agricultural Research Center of Birjand in 2008-2009 crop years. Drought stress, in 2 levels, consists of control (complete irrigation) and stopping irrigation at the 50% of heading stage, and 20 promising genotypes of barley were the treatments of the experiment. Results revealed that stopping irrigation lead to declining of 14.64 and 8.12 percent of seed and forage yields against control condition, respectively. Using stress susceptibility index (SSI) indicated that genotypes 2, 3, 7, 9, 10 and 15; using STI and GMP indices, genotypes 5, 8, 18 and 20 using MP, genotypes 8, 18 and 20, and TOL, genotypes 2, 3, 7, 9, and 10, were the most drought tolerant genotypes. Correlation between seed yield and stress evaluation indices showed that MP, GMP and STI are the best indices to be used in selection and introducing drought tolerant genotypes of barley. Considering all indices, and given that the best genotypes are those with high yield under normal condition and minimum yield reduction under drought stress, No. 18 and 20 could be introduced as the most tolerant barley genotypes to drought.