مطالعه بافت شناسي غدد بزاقي بناگوشي و تحت فكي در جوجه تيغي اروپايي (Erinaceous concolar)

The histological study of parotid and submandibular salivary glands of the porcupine (Erinaceous concolar

با در نظر گرفتن اهميت غدد بزاقي به عنوان بخشي از دستگاه گوارشي و بروز بيماري‌هاي مختلف در آن و با توجه به وجود اطلاعات محدود در مورد ساختار هيستومورفولوژيكي مقايسه‌اي و تركيبات ترشحي غدد بزاقي در انواع پستانداران از جمله جوجه تيغي كه در اكوسيستم‌هاي مختلف كشور حضور دارد، مطالعه حاضر صورت گرفت. در اين بررسي تعداد 5 عدد جوجه تيغي بالغ و سالم از هر دو جنس از اطراف تبريز تهيه و به آزمايشگاه بافت‏شناسي منتقل شدند. به منظور جلوگيري از اتوليز بافتي بعد از كشتن جوجه‌تيغي‌ها به روش انساني، از غدد بزاقي بناگوشي و تحت فكي قطعات بافتي به ابعاد cm5/0 جدا و در محلول فرمالين %10 تثبيت گرديد. بعد از تثبيت بافتي و طي مراحل آبگيري، شفاف‌سازي، آغشتگي با پارافين و تهيه بلوك، برش‌هاي بافتي به ضخامت 6 از آنها تهيه شده و به روش هماتوكسيلين-ايوزين (H & E) رنگ‌آميزي شدند و با ميكروسكوپ نوري مورد مطالعه قرار گرفتند. يافته‌ها نشان داد كه غدد بزاقي تحت فكي و بناگوشي توسط كپسولي از جنس بافت همبند احاطه شدند كه به علت نفوذ انشعاباتي به داخل پارانشيم آن‏ها، اين غدد به لوبول‌هايي تقسيم مي‏شوند. پارانشيم غده تحت فكي، بيشتر از واحدهاي آسيني سروزي تشكيل شده است و اين واحدها در ديد ميكروسكوپيك داراي سلول‏هاي مكعبي تا هرمي باسيتوپلاسم بازوفيل و هسته‌هاي كروي هستند. همچنين اين غده بزاقي داراي واحدهاي ترشحي موكوسي مي‌باشد كه به صورت آسيني‌هاي متشكل از سلول‌هاي مكعبي تا هرمي با سيتوپلاسم روشن و كف‌آلود با هسته‌هاي نسبتاً پهن مي‌باشند. به طور كلي در غده مذكور تعداد آسيني‌هاي سروزي بيشتر از آسيني‌هاي موكوسي مي‌باشد. غده بزاقي بناگوشي، عمدتاً از واحدهاي آسيني سروزي تشكيل شده است كه از نظر ديد ميكروسكوپي مشابه واحدهاي آسيني سروزي غده تحت فكي مي‌باشد.

With consideration of salivary glandʹs importance as a part of digestive tract and some abnormal conditions in these glands and also because of limited information in comparative morphology and histology of them in mammals especially in porcupine that can find in ecosystems of many regions of country, present study was undertaken. Five adult and healthy porcupines in both sexes from suburbs of Tabriz were transfered to the histology laboratory. To avoid ness of tissue autolysis after, porcupines were euthanatized immediately and then tissue samples collected from parotid and sobmandicular glands with 0.5 cm dimensions. Samples fixed in 10% formalin solution. After stage of fixation, dehydration, clearing, embedding, blocking, sectioning and staining with H&E technique, slides were studied with light microscopy. Results showed that submundibular and parotid salivary glands are surrounded whit a connective tissue capsule that some branches from it divide the glands in to lobules. The parenchyma of submandibular gland is formed by serous acini and these acini have cubical to pyramidal epithelia whit basophile cytoplasm and spherical nuclei in microscopic view. Also this salivary gland has mucous secretion units’ that they have cubical to pyramidal epithelia whit light and foamy cytoplasm and wide nuclei. Sumbmandibular gland had mostly serous acini and some mucous ones but parotid gland showed only serous acini.