حقوق و تربيت شهروندي در نهج‌البلاغه

Citizenship Rights and Education in Nahjolbalageh

يكي از مباحث مهم امروز جهان حقوق شهروندي و تربيت شهروندي است. مباحث «شهروندي» به‌شكل امروزي سابقه تاريخي ندارد، ولي بايد اعتراف كرد كه طي قرن اخير مطالب و مباحث آن رشد فزاينده‌اي داشته است. بايد گفت كه شايد طرح بحث شهروندي از ديدگاه نهج‌البلاغه و نظرهاي حضرت علي (ع) بهترين شيوه در دست‌يابي به اين حوزه است؛ زيرا نهج‌البلاغه درحكم برادر قرآن كريم و حضرت علي (ع) از آگاه‌ترين شخصيت‌ها به اسلام بعد از پيامبر است. ازطرف ديگر، وي براي مدتي زمام‌داري حكومت اسلامي را در دست داشته است و بيش از ساير دوره‌ها زمام‌داري آن حضرت با تنوع نژادها، زبان‌ها، رنگ‌ها، دين‌ها، و سرزمين‌ها روبه‌رو شده است و در اين دوره گروه‌هاي سياسي، عقيدتي، و كلامي نيز رشد كرده بودند. در اين مقاله با ارايه تعريفي از شهروندي و وضعيت آن، و نيز نظر قرآن در‌اين‌باره، حقوق شهروندي از ديدگاه نهج‌البلاغه و حضرت علي (ع) در سه حوزه شناختي، عاطفي، و رفتاري بررسي مي‌شود و در آخر نشان داده مي‌شود كه شهروندي در جهان معاصر از معناي حقيقي خود دور شده است و مطابقت نظريات حضرت علي (ع) با قوانين روز جهاني اين دورشدن شهروندي از معناي واقعي‌اش را بيش‌تر مشخص مي‌سازد. كليدواژه‌ها: نهج‌البلاغه، مديريت شهروندي، حقوق شهروندي، تربيت شهروندي.

Citizen right and is education is one of the important issues in modern societies. Although this issue and its discussion lacks a historical background, it has gained a good attention during last century. Studying citizenship from Nahjolbalaghe and Imam Ali point of view is a good way to track this issue beak in the history since both of them are regarded as brother to Quran and scholar in Islam. Imam Ali was head of Islamic government and was fully familiar with languge , religion, and racial differences political, ideological and discoursal groups were formed at that time. In this paper a definition of citizenship and its current condition is given along with Quran s view. Them Nahjolbalaghe and Imam Ali point of view were discussed on the effectual, behavioral and cognitive basis. Finally, it will be shown that citizenship has gone far away from its true meaning in this modern world and Imam Ali views compliance with modern civil rights will be more clear. Keywords: Nahjolbalageh, Citizenship management, rights, Citizenship education.