ساخت و اعتباريابي مقياس انتخاب همسر از ديدگاه اسلام

Designing and Assessing the Validity of Mate-Selection Criterion according to Islam

اين پژوهش در پي طرّاحي، ساخت و اعتباريابي پرسش‌نامه «انتخاب همسر از ديدگاه» اسلام به منظور سنجش ميزان معيارهاي همسرگزيني در ميان داوطلبان ازدواج است. بدين منظور، ابتدا با استفاده از منابع معتبر اسلام، معيارهاي انتخاب همسر به ‌صورت توصيفي جمع‌آوري و سپس آزمون انتخاب همسر براساس آن ساخته شده است. ابتدا با بررسي آيات قرآن كريم و منابع حديثي در زمينه خانواده، معيارهاي همسرگزيني استخراج و پس از داوري تخصصي، اجراي آزمايشي آزمون و تحليل نتايج اوليه، و حذف سوالات داراي بار عاملي كمتر 30 درصد، پرسش‌نامه‌اي با 61 سوال براي پسران و 83 سوال براي دختران آماده شد. پرسش‌نامه اصلاح شده در نمونه 337 نفري از پسران و424 نفري از دختران طلبه و دانشجوي حوزه‌هاي علميه و دانشگاه‌هاي اصفهان و قم، كه بر اساس نمونه‌گيري سهميه‌اي انتخاب شده بودند، اجرا گرديد. نتايج تحليل عاملي تجويزي حاكي از آن است كه هر دو پرسش‌نامه داراي هشت عامل است. عوامل پرسش‌نامه دختران شامل پاي‌بندي مذهبي، تقوا‌گرايي، تجمّل‌گرايي، آرامشگري، ناتواني در مهار خود، خودمحوري، خانواده‌گرايي و ابراز محبت؛ و عوامل پرسش‌نامه پسران شامل پايبندي مذهبي، توجه به ظواهر، خودگرايي، انعطاف‌ناپذيري، ادب، توجه به ظواهر مذهبي، آرامش‌بخشي و استقلال‌طلبي است. ارزيابي پرسش‌نامه انتخاب همسر نشان داد كه اين پرسش‌نامه داراي عوامل زيربنايي همبسته براي سنجش شاخص‌ها و ويژگي‌هاي انتخاب همسر بوده و از روايي و اعتبار مطلوب برخوردار است. بنابراين، مي‌توان آن را در مشاوره ازدواج مورد استفاده قرار داد.

The present paper, which is concerned with designing and examining the validity of a questionnaire on mate-selection according to Islam, seeks to assess mate-selection criteria used by those who want to marry. Mate-selection criteria have been extracted from the Quranic verses and traditions and they were used to prepare two questionnaires: one with 95 items for boys and another with122 items for girls, two samples; one comprising 337 male and the other comprising 424 female students from the seminary and universities in Qom and Isfahan, were completed. The research findings show that the mate-selection criterion proposed by Islam has desirable intrinsic consistency and correlation based on split-half method. The results of the prescriptive factor analysis show that these two questionnaires have eight factors as follows. The factors included in the questionnaire for male students are: religious commitment, piety-orientation, luxury, quiescence, lack of self-control, egoism, familism, and love declaration. The factors stated in the questionnaire for male students are: religious commitment, attention to appearance, egoism, inflexibility, courtesy, attention to religious appearance, relaxation, and independence-seeking. The evaluation shows that this questionnaire contains essential correlated factors for assessing mate-selection indexes and features and it enjoys desirable reliability and validity.