پايايي و ساختار عاملي پرسشنامه باورهاي معرفت شناختي

Reliability and factor structure of epistemological beliefs questionnaire

زمينه: در مطالعات باورهاي معرفت شناختي، معمولاً پرسشنامه شومر مورد استفاده قرار مي گيرد. با اين حال، بسياري از پژوهشگران سوال‏هايي را درباره مناسب بودن اين ابزار مطرح كرده‏اند. هدف:پژوهش حاضر با هدف بررسي پايايي و ساختار عاملي پرسشنامه باورهاي معرفت شناختي شومر (1990) انجام شد. روش پژوهش: در ابتدا اين پرسشنامه به زبان فارسي برگردانده شد. پس از ترجمه دوباره به زبان انگليسي و مطابقت با پرسشنامه اصلي، شكاف‏هاي موجود در ترجمه شناسايي و اصلاح شدند. در نهايت پس از اجراي مقدماتي و رفع اشكالات، پرسشنامه نهايي بر دانشجويان گروه نمونه كه شامل 518 نفر از دانشجويان رشته‏هاي مختلف دانشگاه پيام نور مركز تبريز بودند (به تفكيك 302 دانشجوي علوم انساني و 216 دانشجوي علوم پايه) اجرا شد. يافته‏ها: نتايج محاسبات آلفاي كرانباخ نشان داد كه هيچ كدام از ضرايب پايايي خرده مقياس‏ها در حد قابل قبول نيستند. بنابراين، در اين پژوهش براي بررسي روايي سازه از تحليل عاملي براي رسيدن به ساختار عاملي مناسب استفاده شد. قبل از تحليل عاملي داده‏ها، همساني دروني براي 63 سوال پرسشنامه محاسبه شد و 11 سوال به دليل همبستگي منفي نمره سوال -كل آزمون و 16 سوال به علت همبستگي كمتر از 1/0 نمره سوال – كل آزمون، جمعاً 27 سوال از تحليل‏هاي بعدي حذف شدند. با استفاده از روش مولفه‏هاي اصلي، تحليل عاملي بر روي 36 سوال باقي مانده انجام گرفت. بررسي نمودار اسكري تحليل اوليه، راه حل دوعاملي را نشان داد. سپس براي دستيابي به ساختار دوعاملي، تحليل مولفه‏هاي اصلي با روش چرخش پروماكس انجام شد. 20 سوال به علت بار عاملي كمتر از 35/0 و يا به دليل بار معنادار و مساوي بر روي بيش از يك عامل در چندين چرخش حذف شدند و در نهايت تحليل نهايي بارگذاري 16 سوال باقي مانده را بر روي دوعامل نشان داد. اين دو عامل براساس محتواي سوال‏هاي تحت‏پوشش«دانش ساده/قطعي»و«يادگيري سريع/ثابت» نامگذاري شدند. نتيجه‏گيري: محاسبه ضريب آلفاي كرانباخ نشان داد كه پايايي دو عامل به دست آمده در پژوهش حاضر در سطح قابل قبول مي‏باشد.

The Schommer’s epistemological beliefs questionnaire is regularly used in studies on epistemological beliefs. However, many researchers pose some questions about the appropriateness of this instrument. The present study has been taken with the goal of investigating the reliability and factor structure of schommer’s epistemological beliefs questionnaire (1990). To do this, the questionnaire was translated into Persian (Farsi). Then, it was retranslated into English and compared with the original version to find and correct the gaps between the translated version and the original version. After the pilot study and resolving the possible mistakes, the final questionnaire was implemented for sample group consisting of 518 students studying in different fields in Tabriz Payame Noor University (302 students from humanities and 216 students from basic sciences). Cronbach Alpha calculation showed that none of reliability coefficients of sub-scales are acceptable. So, factor analysis was applied in this study to examine the construct validity and to reach an optimal factor structure. Before factor analysis of data, internal consistency was calculated for 63 questions. 27 questions due to under .10 and negative correlation between item-total score test were deleted from subsequent analyses. Using Principal Componentʹs method, factor analysis was performed on 36 remaining questions. Investigatng of Scree plot of primary analysis showed two-factor solution. In order to achieve a two-factor structure, the analysis of Principal Components was done using Promax rotation method. 20 questions, due to factor load below .35 or due to meaningful and equal load on more than one factor in several rotations was deleted. Final analysis showed loading of the remained 16 questions on two factors. These factors were nominated according to content of the questions covered by simple/absolute knowledge and fast/fixed learning. Calculation of Cronbach Alpha coefficient showed that the reliability of two obtained factors is acceptable.