نقد رويكرد حكمت سينوي به وحدانيت باري‌تعالي با استفاده از كلام امام علي(ع)

A Critique of Avicennian Approach towards the Unity of God on the Basis of Imam Ali’s Words

مقاله حاضر كه دست‌مايه‌‌اي در مسير فلسفه اسلامي است، به تبيين مقايسه‌اي و تطبيقي وحدانيت و يكتايي ايزد بي‌همتا در كلام امام علي(ع) در نهج‌البلاغه و تحليل براهين توحيدي شيخ‌الرييس، همت مي‌گمارد و در پي اثبات اين مطلب است كه ميان ديدگاه‌هاي فلسفي ابن‌سينا در پديده وحدانيت باري‌تعالي و نگاه امام در نهج‌البلاغه گونه‌اي تباين وجود دارد كه در طي مقاله مستدلاً به اين مهم خواهيم پرداخت. در اين مسير، به تحليل و تبيين توحيد ذاتي در دو مقام احديت و واحديت، ارتباط بساطت با وحدت و اينكه وحدت حق، وحدت حقه حقيقيه است نه وحدت عددي و تبيين وحدت ذات و صفات و عينيت مصداقي اوصاف، مي‌پردازيم و سرانجام، ذات بحت و بسيط الهي، عاري از هرگونه شايبه كثرت معرفي خواهد شد. ديگر آنكه لحاظ صفاتي، اضافه و زايد بر ذات، خلاف آن وحدانيت صرف، خواهد بود.

The present article, a research work on Islamic philosophy, seeks to present a comparative analysis of Divine Unity in Imam Ali’s words in Nahj al-Bal?gha and the arguments for the unity of God advanced by Avicenna. It seeks to show that there is some sort of inconsistency between Imam Ali’s words in Nahj al-Balagh? and Avicenna’s philosophical arguments for the unity of God. To do so, the author explains the meaning of Unity of the Divine Essence in accordance with the two levels of ahadiyat (unicity) and wahidiyat (oneness), the relation between simplicity and oneness, the fact that the Divine Unity is the true and real unity (not a sort of numerical unity), and, last but not least, tries to provide an explanation of the Divine Essence with His qualities and the practical identity of all of His qualities. He concludes that the Divine Simple, Pure Essence is devoid of any multiplicity and that to attribute additional qualities to Godʹs Pure Essence is not consistent with His Pure Simplicity.