معاد در نظام سينوي و صدرايي

Resurrection in Avicenna and Mullā Sadrā

بحث از معاد در نظام فلسفي ابن‌سينا و ملاصدرا جايگاه ويژه‌اي دارد. مباني فلسفي در زمينه چيستي نفس، حدوث روحاني نفس، تناسخ و ماديت قوه خيال در نظام سينوي، پذيرش معاد با بدن مادي جسماني را ناممكن مي‌كند و در نتيجه، پذيرش تقليدي معاد جسماني در برخي آثار ابن‌سينا بايد بر معناي ديگري از جسمانيت توجيه شود. اما صدرا با تدقيق در مباحث علم‌النفس و پذيرش و برهاني‌كردن اصولي همچون تجرد خيال و جسمانيهْْ‌الحدوث بودن نفس، به تبييني عقلي از معاد جسماني دست يافت.

The issue of resurrection occupies a peculiar place in the philosophical systems of Avicenna and Mull? Sadr?. Some philosophical principles concerning the essence of soul, spiritual creation of soul, transmigration and materiality of faculty of imagination have made it impossible for Avicenna to believe in bodily resurrection. A seemingly blind (mimetic) acceptance of bodily resurrection by Avicenna in some of his works has thus to be taken to mean ‘physical’ in some other sense. After pondering on psychological issues and proving principles like incorporeality of imagination and the fact that soul has a physical origination, Mull? Sadr? was, however, able to explain bodily resurrection in a rational manner.