شناسايي و بررسي توزيع مكاني و زماني چرخندهاي برون حاره

Detection and Investigation of Spatial-temporal Resolutions of Exotropical Cyclones

در پژوهش حاضر، شناسايي، فراواني و چگونگي رفتار چرخندهاي برون حاره در فصول مختلف سال، براي نمونه در سال 1996-1995 م. مورد مطالعه قرار گرفته است. براي اين كار از داده‌هاي ارتفاع ژيوپتانسيل با تفكيك زماني 6 ساعته و تفكيك مكاني 5/2*5/2 درجه قوسي در ترازهاي (500، 600، 700، 850، 925، 1000) كه از پايگاه داده‌ي جوي (NCEP/NCER) برداشتي، استفاده شده است. مطالعات گذشته نشان دهنده‌ي آن است كه سهم زيادي از بارش ايران ناشي از چرخندهاي برون حاره مي‌باشد و از آنجا كه ايران كشوري است كه توزيع زماني و مكاني بارش آن ناهماهنگ است پرداختن به اين موضوع از اهميت زيادي برخوردار مي باشد. شناسايي چرخندها، با در نظر گرفتن دو شرط بوده است كه عبارتند از: 1- نقاطي كه ارتفاع ژيوپتانسيل آنها نسبت به 8 همسايه پيرامونش كمينه باشد، 2- ميانگين منطقه‌اي بزرگي شيو ارتفاع ژيوپتانسيل بر روي 9 نقطه موجود در پنجره حداقل 100 متر بر 1000 كيلومتر باشد. نتايج اين بررسي نشان مي‌دهد كه در كليه ترازها چرخندها در فصول زمستان و پاييز با تفاوت بسيار كم بيشترين فراواني را دارند، با اين تفاوت كه توزيع فراواني در فصل زمستان نسبت به ديگر فصول يكنواخت‌تر و تمايل پهنه‌هاي چرخندي به طرف عرض‌هاي پايين‌تر است. از بارزترين ويژگي‌هاي فصول سرد حضور پهنه‌هاي چرخندي در منطقه‌ي مديترانه است. فصل بهار از نظر فراواني چرخندي در رتبه سوم قرار دارد. چرخندهاي تابستان از نظر فراواني با اختلاف زياد كم‌ترين مقدار را دارند. اصلي‌ترين رخداد چرخندي فصل تابستان و بهار چرخند گنگ مي‌باشد كه در نقشه‌هاي تراز 1000 و 925 هكتوپاسكال ديده مي‌شود كه بارش‌هاي تابستاني و بادهاي 120 روزه سيستان در جنوب شرق ايران با شكل گيري اين سامانه در ارتباط مي‌باشند

In this research the detection, frequency and quality of behavior of extratropical cyclones in different seasons of year within 1995-1996 are studied. To reach such a goal, data of geopotential height with six-hour temporal resolution and spatial resolu??on (2.5. 2.5) for different levels (500, 600, 700, 850, 925, 1000) were extracted from atmospheric databases and used (NCEP/NCER). Cyclones were identified by which two requirements were considered including 1- the places whose geopoten??al height is minimum in rela??on to the eight neighboring places, 2- regional geopotential height gradient in nine points present in at least 100m/1000km. The results show that in all levels, cyclones in winter and autumn have the highest frequency with very little difference. Frequency distribution in winter is more unified than other seasons and cyclonic areas intend to lower latitudes. One of the most evident features of this season is the presence of cyclonic areas in Mediterranean region. Spring is in the third level due to its cyclonic frequency. From frequency perspective summer cyclones have the least amount with the highest difference. Gang cyclone as the most evident features of other cyclones in 1000 and 925 HP levels are seen in spring and summer. Summer rainfalls and 120-day winds of Sistan in the southeast of Iran are related to the formation of such a system.