تحليل پيش‌فرض‌ها و گزاره‌هاي نظري توسعه علم انساني و اجتماعي در ايران

An Analysis of the Axioms and Postulates Making up the Development Theory of Humanities and Social Science in Iran

در ابتدا اين مقاله در پاسخ به پرسش‌هاي دانشجويان محترم دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران درباره تبيين علل عدم توسعه علوم انساني در ايران طراحي شده بود. اما محقق بعداً آن را به دغدغه‌اي آكادميك تبديل كرده و در طول سه سال گذشته تا مرداد 1389 از روش‌شناسي مختلط استفاده كرد تا پاسخي مستند آماده شود. نتايج اين پژوهش اينك به‌عنوان مباني نظري توسعه علم در ايران ارايه مي‌شود. اگرچه اين مسيله از سوي دانشجويان مطرح شد اما حتي در ساير محافل آكادميك هم به‌عنوان دغدغه‌اي آكادميك در حوزه روشنفكري ايران تبديل شده است و چنين به نظر مي‌رسد كه بايد براي اين پرسش‌ها پاسخي فراهم شود. در اين مقاله سعي شده تا با تعميق پژوهشي بخشي از پاسخ ارايه شود. از اين نظر، اين بحث در اين مقاله به شكل مبحثي تحقيقاتي از نوع كيفي و معطوف به نظريه‌پردازي تجربه ـ محور ارايه مي‌شود. روش‌شناسي اين مطالعه تركيبي از تجربه پديدارشناسي و قوم‌نگاري و داده‌هاي آن برگرفته از منابع ثانويه، اسناد، مشاهدات مشاركتي و مصاحبه‌هاي تخصصي با برخي از استادان داخلي و خارجي كه با روش نمونه‌گيري هدفمند انجام شده، به دست آمده است. روش تحليل نتايج نيز گزاره‌پردازي و تشخيص و تعيين قضايا و مفروضات نظري است كه براي تدوين نظريه توسعه علم انساني در ايران به كار مي‌آيد. پرسش‌هاي دانشجويان ضمن حفظ مضمون آنها به‌ شرح زير در اينجا خلاصه شده‌اند: 1- به نظر شما مشكلات اصلي علوم اجتماعي براي به رسميت شناخته شدن به‌عنوان يك علم چيست؟ 2- در حال حاضر عالمان علوم اجتماعي در مقايسه با متخصصين ساير رشته‌ها تا چه حد توانسته‌اند به توليد علم بپردازند؟ 3- آيا عالمان علوم اجتماعي به جايي رسيده‌اند كه بتوانند كنش‌هاي جمعي نسبت به تحولات و روندها نظير واكنش اقتصاددانان به مسايل اقتصادي از خود نشان دهند؟ يافته‌هاي اين پژوهش چند وجهي نشان مي‌دهد كه براي پاسخ به پرسش‌هاي بالا بايد ابتدا قالبي نظري فراهم آيد اما اين قالب نظري را بايد در اينجا ابتدا با تدوين 24 گزاره و پيش‌شرط و هفت پيشنهاد پيگيري كرد.

Primarily, this paper was produced to answer some critical questions raised by student association of the Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Iran in Fall 2008. The questions concerning the causes of assumingly underdevelopment of social sciences in Iran. Then, the author took the cause and developed it into a scholarly paper and took into consideration the socio-political developments that took place in 2009. There were three questions that the author has tried to answer them in this paper and these questions are as follows: 1- what are the main obstacles for the social sciences in Iran that must be dealt with in order for the social sciences to be recognized?; 2- to what extent the social scientists in comparison to scholars from other disciplines have been able to produce knowledge?; and, 3- are Iranian social scientists able to participate in collection actions so the results be led to offering solutions for socio-economic and media-communication problems of Iran? The author has used phenomenology, ethnographic as well as intensive interview data collection to come up with some possible and plausible answers. The author has developed some 24 axioms and postulates that he considers them as necessary elements in addressing the problematic of scientific underdevelopment in Iran in the area of humanities. In the end, The author has come up with some solutions that if considered can result in the development of science in the area of humanities