بررسي تغييرات اكسيداتيو گلبول‌هاي قرمز در مواجهه تجربي با آفت‌كش ليندين در جوجه‌هاي گوشتي نژاد راس

Survey in red blood cell oxidative alterations due to experimental exposure to lindane in broiler chicken, Ross strain

گاما هگزا كلرو سيكلوهگزان (ليندين) يكي از آفت‌كش‌هاي پايدار كلره است كه به شكل شامپو يا لوسيون جهت كنترل كنه و شپش در انسان و حيوان و همچنين به عنوان حشره‌كش در كشاورزي استفاده مي‌شود. خاصيت پايداري و چربي دوستي اين تركيب و نيز استفاده مكرر آن در محصولات كشاورزي سبب شده است كه از نقطه نظر باقيمانده آن در محصولات كشاورزي و خوراك دام و انسان مورد توجه ويژه‌اي قرار داشته باشد. از آنجا كه تحقيقات نشان مي‌دهد ايجاد استرس اكسيداتيو و كم خوني از عوارض قابل توجه در هنگام مواجهه با برخي آفت‌كش‌ها به شمار مي‌آيد، لذا در اين تحقيق بر آن شديم تا اثرات اكسيداتيو اين تركيب را با اندازه‌گيري آنتي‌اكسيدان‌هاي آنزيمي گلبول قرمز همچون كاتالاز و گلوتاتيون پراكسيداز ارزيابي كنيم. همچنين مقادير PCV و ارتباط آنها با فعاليت آنزيم‌ها مورد توجه قرار گرفته است. در اين تحقيق 180 قطعه جوجه گوشتي نژاد راس به طور تصادفي به 4 گروه تقسيم و به مدت 45 روز با جيره غذايي حاوي صفر (شاهد)، 25، 50 و 75 پي‌پي‌ام ليندين تغذيه شدند. در پايان 15، 30 و 45 روزگي وزن جوجه‌ها اندازه‌گيري شد و سپس خون‌گيري با هپارين به عمل آمد و كاتالاز و گلوتاتيون پراكسيداز گلبول‌هاي قرمز و PCV آنها اندازه‌گيري گرديد. فعاليت كاتالاز گلبول قرمز در گروه 25 پي‌پي‌ام در مقايسه با شاهد و ساير گروه‌ها در 15 روزگي به طور معني‌داري افزايش يافته (05/0p < )، پايين‌ترين و بالاترين فعاليت كاتالاز به ترتيب در گروه‌هاي 75 و 25 پي‌پي‌ام ديده شد. فعاليت گلوتاتيون پراكسيداز در تمام گروه‌‌ها در مقايسه با كنترل در روز 15 به طور معني‌داري افزايش و سپس در روز 45 كاهش يافت. اندازه‌گيري PCV نشان داد كه تغيير معني‌داري مابين گروه‌ها و كنترل وجود ندارد. بنابراين از اين تحقيق نتيجه‌گيري مي‌شود كه تجويز ليندين باعث تغييراتي در فعاليت كاتالاز و گلوتاتيون پراكسيداز گلبول قرمز مي‌شود. اين تغييرات توام با تغييرات PCV كه از نشانه‌هاي كم‌خوني در پرندگان است، نمي‌باشد.

Gamma hexachlorocyclohexane (Lindane) is one of the persistent chlorinated pesticides which is used as insecticide on agriculture and it is also used in form of shampoo or lotions to control lice and ticks in human and animals. Some studied revealed that oxidative stress and anemia are the remarkable effects against some of environmental pollutant. Therefore, in this study we decided to evaluate the effects of this material with measuring of RBC’s antioxidant enzymes such as catalase and glutation peroxidase. PCV values and their relating with enzyme activities were also noted. In this survey, 180 Ross broiler chicken were randomly divided into 4 groups and were fed diet containing 0 (control ), 25, 50 and 75 ppm lindane for 45 days. At the end of 15, 30 and 45 days, chicken weighed and after euthanizing, blood were collected with heparin and examined for RBC’s catalase and glutathione peroxidase activities and PCV level. The results revealed that weight of chickens decreased significantly in 50 and 75 ppm group comparing with 25 ppm and control groups. The highest and lowest of weigh were seen in the 25 and 75 ppm respectively on day 45. In 25 ppm group RBC catalase activity increased comparing to control and other groups on day of 15 (p < 0.05). However, the lowest and highest catalase activity were seen in the groups of 75 and 25 ppm respectively. The activity of RBC glutation peroxidase in the all groups comparing to control increased significantly on day 15 (p < 0.05) and then decreased on day 45. The measurement of PCV showed no significant differences between experimental groups and control group. It is concluded that lindane administration causes RBC enzyme activity alterations which necessarily don’t associate with changes of packed cell volume which is the sign of anemia in the poultry.