بررسي كمي فلزات سنگين در بافت عضله، كبد و آبشش ماهي كفشك (Euryglossa orientalis) در آبهاي شمال خليج فارس

Quantitative analysis of heavy metals in muscle, liver and gill tissues of Euryglossa orientalis in northern Persian Gulf waters

در اين تحقيق غلظت فلزات سنگين (كادميوم، سرب و مس) در بافت عضله، كبد و آبشش ماهي كفشك (Euryglossa orientalis) از خانواده Soleidae در دو منطقه صيادي شمال خليج فارس، به نام بندر هنديجان (بحركان) در استان خوزستان و بندر ديلم در استان بوشهر اندازه‌گيري و مورد مقايسه قرار گرفت. در تابستان 1387 تعداد 50 نمونه ماهي كفشك بصورت تصادفي از بنادر هنديجان و ديلم در سه ايستگاه جمع‌آوري گرديد. بافت نمونه‌هاي ماهي با استفاده از روش MOOPAM هضم شده و غلظت فلزات كادميوم، سرب و مس نمونه‌هاي آماده شده توسط دستگاه جذب اتمي (AAS) مورد سنجش قرار گرفت. عناصر كادميوم، سرب و مس در هر يك از دو منطقه هنديجان و ديلم در بافتهاي آبشش، كبد و عضله ماهيان نمايانگر اختلاف معني‌دار مي‌باشند. در منطقه هنديجان بيشترين ميانگين (±انحراف استاندارد) كادميوم و مس در بافت كبد ماهيان (بترتيب 22/0±11/2 و 63/15±41/366 ميكروگرم/گرم وزن خشك) و كمترين ميزان آنها در بافت عضله (بترتيب 07/0±70/0 و 27/0±08/5 ميكروگرم/گرم وزن خشك) مشاهده گرديد. در منطقه ديلم نيز بيشترين ميانگين (±انحراف استاندارد) اين عناصر در بافت كبد (بترتيب 10/0±47/1 و 50/10±24/240 ميكروگرم/گرم وزن خشك) و كمترين ميزان آن در بافت عضله (بترتيب 07/0±49/0 و 52/0±08/3 ميكروگرم/گرم وزن خشك) مشاهده شد. در منطقه هنديجان بيشترين ميانگين (±انحراف استاندارد) سرب در بافت آبشش (71/1±72/10 ميكروگرم/گرم وزن خشك) و كمترين ميزان آن در بافت عضله (05/0±20/5 ميكروگرم/گرم وزن خشك) مشاهده گرديد. در منطقه ديلم بيشترين ميانگين (±انحراف استاندارد) اين عنصر در بافت آبشش (52/0± 91/6 ميكروگرم/گرم وزن خشك) و كمترين ميزان آن در بافت عضله (52/0±09/4 ميكروگرم/گرم وزن خشك) مشاهده شد. بطور كلي مطالعه حاضر نشان داد بافت‌هاي مختلف ماهي كفشك منطقه هنديجان داراي غلظت بيشتري از فلزات سنگين نسبت به منطقه ديلم مي‌باشند. همچنين مقادير كادميوم و سرب در بافت عضله ماهي كفشك، در هر دو منطقه نمونه‌برداري (هنديجان و ديلم) از استانداردهاي جهاني مانندWHO ، FAO، ITS و... از حد مجاز بالاتر بود.

In this research, concentrations of heavy metals (i.e., cadmium, lead, copper) in muscle, liver and gill tissues of Euryglossa orientalis (Family: Soleidae) in two fishing areas, from northern Persian Gulf that names Hendijan port (Bahrekan) in Khuzestan province and Deylam port in Bushehr province were measured and compared. Fifty fish samples randomly were collected from Hendijan and Deylam ports each from 3 stations, in summer 2008. Tissue samples were digested using MOOPAM method and metal concentrations (Cd, Pb, Cu) were measured using atomic absorption spectrophotometer (AAS). Cadmium, lead and copper concentrations were varied significantly among gills, liver and muscle tissues of fish samples in any area from Hendijan and Deylam. In Hendijan area higher mean (±SD) concentrations of cadmium and copper were observed in the liver (2.11±0.22 and 366.41±15.63µg/g, respectively. Lower concentrations in the muscle (0.70±0.07 and 5.08±0.27µg/g respectively. In Deylam area higher mean (±SD) concentrations of cadmium and copper were observed in the liver (1.47±0.10 and 240.24±10.50µg/g, respectively lower concentrations in the muscle (0.49±0.07 and 3.08±0.52µg/g), respectively. In Hendijan area higher concentration with mean (±SD) of lead was observed in the gill (10.72±1.71µg/g with lower concentration was noted in the muscle (5.20±0.05µg/g) of fish. In Deylam area higher mean (±SD) concentration of lead was observed in the gill (6.91±0.52µg/g) with lower concentration in the muscle (4.09±0.52µg/g). In general, our study showed that concentration of heavy metals in different tissues of fish in Hendijan area was significantly higher than Deylam area. Also, cadmium and lead concentrations in muscle tissue of Euryglossa orientalis in both sampling area were higher than the acceptable limits reported by WHO, FAO, ITS and others.