بررسي و تحليل اثر نرخ تعرفه بر فرار مالياتي در واردات ايران: رويكرد اختلاف تجاري در سطح داده هاي دو رقمي

A Survey and an Analysis of Tariff Rates Effects on Tax Evasion in Iran Import: A Trade Difference Focus

فرار مالياتي قابل مشاهده نيست و در آمارهاي رسمي كشور نيز ثبت نمي شود. در اين مقاله رابطه بين فرار مالياتي در واردات كشور و نرخ هاي تعرفه در گروه هاي مختلف كالايي با كد دو رقمي بر اساس طبقه بندي سيستم هماهنگ (HS) و با استفاده از الگوي داده هاي تلفيقي طي سال هاي (2008 - 2003) مورد بررسي قرارگرفته است. فرار مالياتي به صورت تفاوت ميان ارزش صادرات گزارش شده به ايران توسط 12 شريك مهم تجاري و ارزش واردات گزارش شده از شركاي تجاري توسط ايران طي سال هاي مورد بررسي تعريف شده است. نتايج حاصل از تخمين مدل هاي فرار مالياتي رابطه مستقيم و معني داري بين فرار مالياتي و نرخ تعرفه را تاييد مي كند به طوري كه با افزايش يك درصد نرخ تعرفه، فرار مالياتي در واردات ايران 9 /0 درصد افزايش مي يابد. اثر نرخ تعرفه بر فرار مالياتي در گروه كالاهاي با نرخ تعرفه بالا (ده درصد بالاترين نرخ تعرفه) قوي تر است. براي اين گروه كالاها، افزايش يك درصدي نرخ ماليات منجر به افزايش 3 /1 درصدي فرار مالياتي مي شود. در مورد كالاهاي با بالاترين نرخ تعرفه، 2302045 دلار كم نمايي واردات يا واردات گزارش نشده از سوي ايران وجود دارد كه به ازاي آن فرار از پرداخت ماليات در واردات ايران صورت گرفته است.

Tax evasion in country import is unobservable and doesn’t report in formal statistics. This paper investigates the relationship between tax evasion and tariff rates at the two- digit HS level by panel data pattern. Tax evasion has defined as the difference of import and export reported between Iran and her major 12 trading partners from 2003 to 2008. According to tax evasion models there is a positive and robust relation between tax evasion and tariff rates. Paper’s results imply that one- percentage-point increase in the tariff rates is associated with a 0/9 percent increase in tax evasion in Iran import. Moreover, tariff rates has more impression on tax evasion in imports with the highest- tariff categories to all of the commodities. For imports with highest – tariff, one – percentage increase in the tariff rates lead to 1/3 percent increase in tax evasion. Trade difference or Import under- invoicing related to 10 commodity groups with highest-tariff has estimated $ 2302045.