ماليات و مشوق مالياتي درگردونه عدالت اجتماعي

Tax and Tax incentives from Social Justice Perspective

بررسي ها نشان مي دهد نظام مالياتي كشور يكي از معدودترين نظامهايي است كه در آن تمامي اشكال مختلف مشوق مالياتي به طيف وسيعي از مخاطبان اعطا مي شود. در اين ميان تعطيلي مالياتي و يا به تعبير عام تر معافيت كامل از پرداخت ماليات در بسياري از بخشها و فعاليتهاي اقتصادي و فرهنگي از شايع ترين و گسترده ترين شكل مشوق ها در كشور است. در حالي كه ادبيات موجود و مطالعات تجربي نشان مي دهند كه اين نوع مشوق از بي اثرترين و در عين حال پرهزينه ترين مشوق هاي مالياتي بشمار مي آيد. فرض بر اين است كه عدالت به معناي دادن حق به صاحب آن (ذي حق) است. عدالت اجتماعي نيز از برآيند رعايت حقوق متقابل افراد و دولت بدست مي‌آيد. يكي از حقوق مالي دولت اسلامي درآمد ماليات رسمي است. ملاك تمام عيار اين نوع حق دقيقاً مصلحت سنجي است. از اين رو بين مفهوم عدالت اجتماعي و مصلحت-سنجي در مورد سياست‌هاي مالياتي از قبيل تعيين پايه‌هاي مالياتي، نرخ ماليات، معافيت‌ها و مشوق‌هاي مالياتي رابطه منطقي - واقعي برقرار مي شود. بنابر اصل حاكم عدالت، به طور كلي اعمال مشوق هاي مالياتي (ترجيحات و معافيت هاي مالياتي به منظور تشويق اهداف خاص اقتصادي و اجتماعي) را بايد كاهش داد. در صورت ضرورت استفاده از مشوق مالياتي جهت سرمايه‌گذاري و جذب آن، لازم است تاثير اين مشوق‌ها و معافيت‌ها احراز شود. چنانچه مشوق ممزوج با خود ماليات در نظر گرفته شود، انتظار مي‌رود علاوه بر تامين هدف استفاده از تشويق مالياتي؛ از كارايي بيشتري برخوردار باشد. روند گسترش ظرفيت‌هاي مالياتي و تك نرخي شدن ماليات و پايه مالياتي نيز شيوه ديگري در تشويق مالياتي توام با عدالت و افزايش درآمد مالياتي محسوب مي‌شود.

The studies show that tax system is one of a few systems in which most of the taxpayers are given a range of incentives. Among these incentives, tax holiday which is commonly known as complete tax exemption in many economic and cultural sectorsʹ activities , is also the most widespread and the commonest type of incentives in the country. The present literature and empirical studies show that this kind of incentive is not only the most inert but also the most costly incentives. It is assumed that justice means giving right to its owner (rightful). Social justice is achieved through a mutual observance of individualsʹ and stateʹs rights. One of the financial rights of the Islamic governments is official tax income as its main revenue. The full-fledged criteria of this right is exactly interest assessment, so there is a real and logical relationship between social justice and interest assessment on tax policies such as tax bases, tax rates, tax exemption and incentives. If it necessitates to use tax incentives to attract investment, it will be necessary to establish the effect of these incentives and exemptions. If tax incentives is included in tax itself, it is expected that in addition to meeting its objectives, has more efficiency. Another type of tax incentives which is accompanied with justice and tax revenue increase is expanding tax capacities and applying single tax rate.