كاربرد تكنيك فرآيند تحليل سلسله مراتبي (AHP) در رتبه بندي شاخص هاي ارزيابي جاذبه هاي توريستي

Application of Analytical Hierarchy Process (AHP) for Ranking the Evaluation Indicators of Tourism Attractions

تحقيق در عمليات به عنوان يك روش علمي رياضي تبديل به يك ابزار مناسب جهت استفاده در بسياري از حوزه‏هاي تصميم گيري و مديريتي شده است. مدل هاي ارايه شده در شاخه هاي مختلف تحقيق در عمليات مي توانند به صورت عملي مديران را جهت شناسايي وضعيت جاري و ارايه راهكارهاي لازم به منظور ارتقا و پيشرفت ياري رسانند. مقاله حاضر، راهنمايي كاربردي در زمينه ارزيابي موثر و كارآمد جاذبه هاي توريستي براي سياست گذاران و برنامه ريزان توسعه توريسم مي باشد كه قصد دارد بر اساس نظرسنجي به روش دلفي به مهمترين شاخص هاي ارزيابي جاذبه هاي توريستي و رتبه بندي آن‏ها با استفاده از تكنيك AHP دست يابد. در حال حاضر متاسفانه به دليل عدم شناخت دقيق شاخص هاي ارزيابي و معيارهاي رتبه بندي آن‏ها، در ارزيابي و برنامه ريزي توسعه جاذبه هاي توريستي كاستي هاي زيادي مشاهده مي شود. بررسي هاي صورت گرفته نيز بيانگر آن است كه تاكنون تحقيقاتي تكنيكال و اثباتي در اين حوزه صورت نگرفته و تنها در بعضي از تحقيقات به گردآوري شاخص ها اكتفا شده است. نگارندگان در اين مقاله ابتدا با استفاده از مستندات مرتبط و سپس با نظرسنجي از خبرگان شاخص هاي ارزيابي جاذبه هاي توريستي، معيارها و زيرمعيارهاي اوليه رتبه بندي آن‏ها را شناسايي و تدوين كرده و به طراحي ساختار سلسله مراتبي اقدام ورزيدند. در پايان، با استفاده از دو پرسشنامه طراحي شده و سپس با استفاده از نرم افزارExpert Choice شاخص هاي ارزيابي جاذبه هاي توريستي با توجه به معيارهاي تعيين شده، رتبه بندي شدند.

The operational research as a mathematical scientific method has been converted to a suitable tool in many decision making and managerial fields. Methods and models offered in the deferent branches of operational research can assist managers to recognize current situation practically and devise necessary actions for enhancement and development. This paper is an applied guide for effective and efficient evaluation of tourism attractions for tourism development policy makers, managers and planners, and a descriptive - survey research which intend to identify the most important evaluation indicators of tourism attractions according to experts’ viewpoint by the Delphi Method and then rank them using the Analytical Hierarchy Process (AHP). Unfortunately, because of inexact identification of evaluation indicators of tourism attractions and their ranking criteria, many deficiencies are now observed in evaluating and development planning of tourism attractions. Considerations completed by now, also indicate that there haven’t been done any technical and demonstrative researches in this field and just in some researches, the evaluation indicators have been collected. With respect to the mentioned facts, the authors in this paper identified the evaluation indicators of tourism attractions, their criteria and sub-criteria by the use of related Persian and English documents and writings initially and then determined final indicators, criteria and sub-criteria using the experts’ viewpoint and designed hierarchy structure. In the next stage, two questionnaire were designed, one of them was used for pair comparisons of criteria and sub-criteria and in the second, experts were requested to rank indicators from their viewpoints in accordance with these criteria and sub-criteria. Finally, the evaluation indicators of tourism attractions were prioritized according to the determined criteria utilizing the Expert Choice software.