اتنوفارماكولوژي گياهان بومي رودخانه حلّه استان بوشهر

Ethnopharmacology of the native herbs of Helleh River (Bushehr Province/Iran)

زمينه: اتنوفارماكولوژي ابزاري نيرومند براي كشف داروهاي جديد است كه با رهيافتي ميان رشته اي انجام مي پذيرد. هدف اين پژوهش شناخت گياهان دارويي است كه به صورت سنتي در منطقه ي رودخانه ي حلّه بوشهر در شمال خليج فارس، كاربرد دارويي به دارند. مواد و روش‌ها: داده هاي اتنوفارماكولوژيك گياهان دارويي از 61 نفر آگاه بومي منطقه ي رودخانه ي حلّه به صورت مصاحبه ي حضوري گردآوري و شاخص هاي فراواني نسبي ثبت (Relative Frequency of Citation) و شاخص اهميت فرهنگي (Cultural Importance Index) براي هر گياه دارويي منطقه ي رودخانه ي حلّه نيز محاسبه شد. يافته‌ها: به طور كلي 63 گونه گياه دارويي در منطقه ي رودخانه ي حلّه بوشهر مربوط به 36 خانواده شناسايي گرديد. گياهان كاسني Cichorium intybus، برنجاسف Achillea eriophora DC، اسفرزه Plantogo psylliumو پنيرك Malva parviflora بالاترين اهميت فرهنگي را در منطقه داشتند. گياهان برنجاسف Achillea eriophora DC، خارشتر Alhagi camelorum، حنظل Citrullus colocynthis، اسفرزه Plantogo psyllium و پنيرك Malva parviflora نيز بالاترين شاخص فراواني نسبي ثبت را از خود نشان دادند. شايع ترين كاربرد دارويي گياهان به ترتيب براي بيماري هاي گوارشي، مزاج گرم، بيماري هاي تنفسي، عفوني و متابوليك به‎دست آمد. نتيجه گيري: تنوع گسترده اي از گياهان دارويي در منطقه رودخانه ي حلّه، با همان كاربردهاي درماني كه در طب سنتي ايران رايج بوده، وجود دارد. كاربرد گياه اسفرزه براي سينه درد و كشيدن عفونت دمل هاي چركي، برنجاسف براي درمان قندخون بالا و دردهاي شكمي، پنيرك براي سينه درد و عفونت هاي تنفسي و حنظل براي بواسير، نويده دهنده ي كشف داروهاي جديد جهت كاربرد باليني مي‎باشند.

Background: Ethnopharmacology have been seen as a multidisciplinary approach for novel drug discovery. The main aim of this ethnopharmacological study was to identify the medicinal plants of the Helleh River region in the northern Persian Gulf area. Material and Methods: The ethnopharmacological data were gathered from 61 local informants by face to face interviews. The relative frequency of citation (FRC) and cultural importance (CI) indices were calculated. Results: A total of 63 medicinal plants belonging to 36 families were identified. Cichorium intybus, Achilleaeriophora DC, Plantagopsylliumand Malva parviflora had the highest cultural importance index. Ahilleaeriophora DC, Alhagi camelorum, Citrullus colocynthis, Plantagopsylliumand Malva parviflora had the highest FRC index, respectively. The highest application was for gasterointestinal diseases, nature of warm, respiratory disorders, infectious diseases and metabolic disorders, respectively. Conclusion: A vast variety of medicinal plants are used for different disorders in the Helleh River area which are very compatible with medicinal uses in other parts of Iran. The traditional uses of Plantagopsyllium for respiratory problems and drainage of infective boils, Achilleaeriophora DC for diabetes mellitus and abdominal pain, Malva parviflora for respiratory infections and Citrullus colocynthis for hemorrhoids, are promising for discovery of novel drugs for clinical applications.