بررسي نقش ساختار فضايي شهر در تمايل شهروندان به شيوه سفر شخصي؛ مطالعه موردي شهر بابلسر

The effect of urban spatial structure on citizen’s attitude towards using private car in commuting a case of: the city of Babolsar

امروزه با گسترش سريع شهرنشيني و جمعيت شهرنشين، نياز به جابجايي و تقاضا براي سفر، روز به روز افزايش يافته و طولاني شدن زمان سفرها، افزايش سهم شيوه هاي سفر شخصي(اتومبيل و...)، افزايش ترافيك، آلودگي صوتي و هواي ناشي از سيستم حمل ونقل از ديگر نتايج اين امر است. استفاده گسترده از اتومبيل در شهرها، اغلب انعكاس افزايش نياز به سفر و متوسط مسافت آن در نتيجه رشد افقي و گسترده شهرها و بهم خوردن نظم ساختار فضايي شهر و پراكنش فضايي فعاليت ها است. به اين ترتيب ساختار فضايي شهر و نحوه آرايش فضايي كاربريها در سطح شهر كه به ميزان زيادي در تعيين الگوي سفر شهروندان و ميزان تمايل آنها به استفاده از اتومبيل شخصي در سفرهاي شهري موثر است، در برنامه ريزي شهري اهميت زيادي مي يابد. از اين رو تحقيق حاضر با هدف بررسي نقش ساختار فضايي شهر در تمايل شهروندان به شيوه سفر شخصي (اتومبيل) انجام شده است. فرضيه تحقيق عبارت است از: ساختار فضايي تاحد زيادي بر تمايل شهروندان به استفاده از اتومبيل موثر است. روش تحقيق از نوع پيمايشي مبتني بر استفاده از پرسشنامه با 300 نمونه و روش نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي مي باشد. ابتدا الگوي ساختار فضايي شهر از طريق ضريب آنتروپي نسبي و ضريب موران براساس جمعيت و حجم فعاليتهاي تجاري و خدماتي در سطح محلات شهر، تعيين شده است. به منظور آناليز داده هاي تحقيق از روشهاي آماري پارامتريك در نرم افزار SPSS (T يكطرفه و تحليل واريانس يكطرفه و تحليل كواريانس) استفاده شده است. نتايج نشان مي دهد ساختار فضايي شهر بابلسر، تاثير قابل توجهي بر تمايل شهروندان به استفاده از شيوه سفر شخصي دارد.

Growing urban spatial changes has led to increase in demand to more and longer movement, which resulted in longer vehicle mile traveled (VMT), increasing in private car ratio in commutation, growing congestion and pollution. Rampant use of private car could be a reflection of increase in needs to travel which might be a result of disturbance in urban spatial structure (USS). The relationship between urban spatial structure and dependency to private car is investigated in some papers using objective indicators. This paper aimed to investigate the effect of urban spatial structure on people’s attitude towards using private car in case of access to job and urban public services. The research hypothesis is: USS has significant effect on attitude toward using private car. Using multilevel cluster sampling and Cochran model, 300 samples were surveyed by questionnaire in three main zones (inner, middle, outer zones) of the case city. At the first step, urban spatial structure was modeled based on population and retailed activities applying Relative Entropy Coefficient and Moran’s I Index. Parametric statistic methods (ANOVA and Covariance) were employed to analyze subjective data. The results show that USS has significant effect on people’s attitude toward using private car.